Hogere boterprijzen door lage productie

Boter is in een kleine maand tijd €1.200 per ton in prijs gestegen naar €6.750 per ton. Doordat kopers in één keer allemaal willen kopen, kan de prijs zulke sprongen maken. Nu is het rustig, maar verdere prijsstijging is mogelijk.

De Europese productie van boter ligt laag. In de eerste drie maanden is volgens de Europese Commissie 4,7% minder boter geproduceerd dan in dezelfde periode van vorig jaar. Dat geldt ook voor de periode tussen september en december van 2023, wanneer de productie juist op een hoog peil zou moeten zijn. Dat is de periode dat de kerstboter wordt geproduceerd. Het verschil met een jaar eerder is gemiddeld 2,6%, waarbij in december zelfs 5,5% minder boter uit de fabriek kwam dan een jaar eerder.

In absolute hoeveelheden: in de laatste vier maanden van afgelopen jaar is in totaal 644.000 ton boter geproduceerd in de Europese Unie. Het Nederlandse aandeel is met 6% maar klein ten opzichte van de totale Europese productie, maar de trend is ook in ons land te zien. Met net geen 40.000 ton geproduceerde boter in de laatste vier maanden is dat een daling van ruim 3%.

Kleine botervoorraden

Met dat gegeven gaat de botermarkt een periode in met kleine voorraden. Met de zomer voor de boeg, waarin de productie zeker niet groter wordt, zou het voor verdere prijsstijgingen van boter kunnen zorgen.

In 2022 stegen de prijzen ook sterk, door onder andere het einde van corona en het herstel van het openbare leven, en een kleinere melkproductie. De boternotering van ZuivelNL tikte toen bijna €7.400 per ton aan en daalde pas in het najaar van 2022 weer onder de grens van €7.000 per ton. Dit jaar is er ook een flinke prijsstijging te zien. Sinds begin mei is de prijs van boter gestegen van €5.580 en kwam begin juni uit op €6.780 per ton. De oorzaak is dat kopers al lange tijd kleine partijen kochten om snel te kunnen schakelen op verder dalende prijzen. Met de kleine voorraden en bij prijsstijgingen, zoals die van begin mei, reageren kopers en willen ze snel inspringen voordat boterprijzen verder stijgen.

Tijdelijke rust

Momenteel is de rust enigszins teruggekeerd en staat de notering van ZuivelNL op €6.750 per ton boter. Toch lijkt een verdere prijsstijging mogelijk, want de voorraden boter blijven laag en er wordt in de zomermaanden niet veel meer voorraad geproduceerd. Het wegvallen van de vraag vanuit de eindgebruiker zou voor prijsdruk kunnen zorgen, maar de algemene verwachting is dat het fundament onder de botermarkt goed is. Er gaan zelfs geluiden op dat de Europese productie en voorraad te klein zijn voor de vraag in het najaar. Het inkopen van boter uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten of Oceanië lijkt geen optie, de boterprijzen in deze gebieden zijn hoger dan in Europa.

De markten voor andere zuivelproducten zijn net als die voor boter ook tot bedaren gekomen. Door het koude en natte weer in de start van juni is de vraag naar verse room afgenomen. De consumptie van ijs loopt niet hard door. De markt voor kaas is eveneens wat rustiger. Alleen de prijs van mozzarella is in vergelijking met Goudse kaas hoog. Een krap aanbod heeft de prijs flink doen aantrekken in de afgelopen weken, waardoor er geen prijsverschil is tussen deze soorten.