‘EU-landbouwcommissaris had dubbele agenda bij vaststelling strategisch plan’

Dinsdag 13 december werd het Nederlandse nationaal strategisch plan (NSP) voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van 2023 tot 2027 eíndelijk goedgekeurd. Nederlandse boeren hebben té lang moeten wachten op duidelijkheid en hun bouwplannen reeds klaar. Komend jaar wordt daarom ‘een leerjaar’, beloofde minister Adema.

Aan de extreem late goedkeuring ging een klein politiek theater over uitlatingen van Eurocommissaris Janusz Wojciechowski in Politico over EU-landbouwsubsidies van Nederland vooraf. Adema verweet de Pool de ontstane onzekerheid.

Pas in herfst ingediend

Nederland zelf diende echter pas ver in deze herfst zijn definitieve plan in, nadat het kabinet (ex-minister Staghouwer) de eigen vertraging eerder verklaarde met ‘andere verweven trajecten’ als het 7e actieprogramma Nitraatrichtlijn, Nationaal Programma Landelijk Gebied en door Den Haag zélf met lidstaten en EU-ambtenaren afgestemde derogatie-afbouw. Blijkbaar wilde het kabinet in overleggen met Brussel garanderen dat kabinetsvoornemens inzake stikstof, grond en veestapel niet doorkruist zouden worden door € 4,7 miljard aan EU-landbouwtoeslagen – met reeds aangescherpte, nochtans iets werkbaardere algemene EU-eisen.

De stemming in de Europese Commissie echter, onder de door kabinetten-Rutte voorgedragen vicevoorzitter Timmermans en diens Litouwse junior Sinkevičius, sluit helaas aan bij de Haagse ‘NIMBY’-krimpsentimenten, zeker sinds het vertrek van de Ierse commissaris Phil Hogan.

Herverdeling van veehouderij

In de persoon van de Poolse commissaris ontmoet deze groene dubbele Brussels-Haagse politieke agenda – met mist van verwijten en Haagse (stikstof)rook à la ‘moet van Brussel’ – de hogere internationale belangenpolitiek, met name de agenda van productieverhoging in Oost- en Zuid-Europa door herverdeling van de veehouderij uit Noordwest-Europa richting andere delen van de Unie.

Wojciechowski klaagt daarom al langer luidop – in de media en zelfs tijdens de EU-GLB-onderhandelingen van 2020-’21 – over hoge veedichtheid, mestproductie, agro-energieconsumptie en volumes gebruikte gewasbeschermingsmiddelen ‘per hectare’ in het dichtbevolkte lidstaatje Nederland.

Geen woord over kwaliteiten Nederlandse landbouw

Over de Nederlandse lagere ecologische voetafdruk per kilogram geproduceerd (dierlijk en plantaardig) land- en tuinbouwproduct, bereikte reducties, goede waterkwaliteit op Nederlandse melkveehouderijen, door Nederlands vee verwaarde voedselreststromen, duurzame energieproductie en de door Brussel zelf jarenlang gefrustreerde groene kunstmestvervangers rept de Pool natuurlijk met geen woord.

Over de Nederlandse lagere ecologische voetafdruk per kilogram geproduceerd rept de Pool natuurlijk met geen woord.

Evenmin over hogere veeconcentraties in andere Europese regio’s (mét Natura 2000, zónder ‘stikstofcrisis’) als Lombardije, Catalonië en Bretagne of de teeltpraktijk in Oost- en Zuid-Europa. Dat zou immers herbenoeming door EU-grootmachten in gevaar kunnen brengen!

Landbouwcommissaris weinig populair

De landbouwcommissaris blijft tegelijkertijd, met dierenactivisten in diens nationaal-conservatieve regeringspartij, weinig populair bij de Poolse boerenbevolking die bewonderend naar de innovatieve Nederlandse landbouw opkijkt. Het is vooral dit electorale feit dat Wojciechowski tegelijkertijd nog de grote wens van Poolse kleine boeren naar hogere EU-hectaretoeslagen in zijn staaltje ‘anti-Nederlandse’ retoriek deed verweven. Over het geleidelijk naar elkaar toegroeien van deze landbouwsubsidies is echter al ruim anderhalf jaar geleden een EU-akkoord gesloten…

De retoriek van de landbouwcommissaris moet dus gezien worden in het licht van de voornoemde groene dubbele agenda in combinatie met een kortzichtig, ten koste van geviseerde andere lidstaten gaand, nationaal politiek-economisch eigenbelang. Het Haags kabinet kijkt na klein verwijtentheater instemmend toe. ‘Moet van Brussel….’

Sander Smit is bestuurskundige, co-redacteur van het rapport ‘Stikstof: van technocratische tunnelvisie naar realistisch rentmeesterschap’ van De Nieuwe Denktank en voormalig beleidsmedewerker landbouw in het Europees Parlement.