Ervaring uit de praktijk: hooi als sleutel tot succes bij melkvee

Bekijk meer foto’s onderaan het artikel.

Midden april staat er al een behoorlijk pak gras op het huiskavel van VOF Rijnsburger. Door het natte voorjaar gaan de koeien een aantal weken later dan normaal naar buiten. De melkveehouders zijn fervent voorstander van het weiden van de koeien. Het management is er dan ook op gericht om de koeien vooral gras te laten vreten.

De veehouder heeft een huiskavel van 26 hectare blijvend grasland. Dat vraagt om een goede planning: de koeien laten grazen, de kuilplaten moeten tijdens het seizoen vol komen te liggen, en de maten maken hooi voor de droge koeien. Daar komt nog bij dat Marijke en haar vriend Max beiden vijf dagen buiten de deur werken. Marijke werkt als rundveespecialist bij ABZ De Samenwerking en Max is kalverspecialist bij Alpuro Breeding. Ze streven dan ook naar een eenvoudige bedrijfsvoering om de boerderij en beide banen goed te combineren.

Minder in balen, meer in de kuil

In 2021 heeft de ondernemer twee nieuwe sleufsilo’s neergezet. “We lieten elk jaar best veel gras in balen persen, omdat het gras niet allemaal in één enkele kuil paste”, zegt Max. “Van die balen wilden we wel af. Er kwam broei in de kuilen, het persen en in plastic wikkelen kost € 16 per baal. Je hebt veel afval en het erf stond er vol mee.” Nu wordt elke snede gras over beide silo’s verdeeld. “We zijn nu net zo snel klaar met voeren, want het uitpakken van balen kostte ook veel tijd.”

Marijke en Max zijn rond diezelfde periode gaan kijken naar een manier om de droge koeien anders te voeren. De groep droge koeien was een aandachtspunt. Ketose en melkziekte staken zo nu en dan de kop op. “Alle snedes in de kuil bevatten meer dan 900 VEM, dus voor de droge koeien is het te rijk”, zegt Marijke. Via een collega van ABZ De Samenwerking kwam ze op het idee om hooi te maken voor de droge koeien. “Het is een te kleine groep koeien om elke dag een rantsoen voor te mengen. Dit concept met hooi wilden we wel een keer proberen.”

Planning nodig voor meer hooi

Voor het zo goed mogelijk benutten van het gras is een hele planning nodig. “We delen het land op in drie blokken. Eén stuk is om de koeien op te weiden, één om te maaien en één stuk laten we aangroeien”, zegt Marijke. “Het mooiste is eigenlijk om hooi te maken van een schone onbeweide en onbemeste eerste snede.”

Vorig jaar liet de ondernemer vijftig balen hooi maken. Dat was genoeg voor ruim een halfjaar. Dus wat nu in de schuur staat, is aangekocht hooi. “We kopen weidehooi aan en geen graszaadhooi”, zegt Max. “Graszaadhooi is vaak bemest geweest en dat geeft een hoger kaligehalte in hooi. Dat is nadelig voor droge koeien.”

Droge koeien moet je behandelen als koninginnen. Daarom maken we juist voor deze groep zelf een goed rantsoen

Liever maken Marijke en Max dit jaar meer hooi. “De droge koeien moet je behandelen als koninginnen. Daarom vinden we het belangrijk om juist voor deze groep zelf een goed rantsoen te maken. Dit jaar willen we het hooi eventueel laten hakselen. Dat doen we ook met al het gras dat de kuil ingaat. De drogestofopname van de droge koeien ligt nu boven de 11 kilo droge stof. Als we hakselen, dan heb je kleinere stukjes en waarschijnlijk nóg meer voeropname”, zeggen de ondernemers. Zo vergroot het de oppervlakte van de penspapillen en kunnen de koeien ook meer ruwvoer opvreten tijdens de lactatie.

Voor iedereen makkelijk

De droogstandsaanpak met hooi en brok werkt makkelijk voor iedereen. “Je zet er een baal voor en elke ochtend en avond geven we iedere koe een kilo Katapultbrok. Als een ander familielid de droge koeien een keer voert, dan kan er eigenlijk niks misgaan. De koeien vinden de brok erg lekker, want er zitten geen anionische zouten in.”

De koeien lopen tijdens de hele droogstand in dezelfde groep en krijgen dezelfde brok. De brok dient als aanvulling op pensenergie en mineralen. Het grasland is alleen bemest met kunstmest. Daarom bevat het hooi weinig fosfor. Dat zorgt ervoor dat het calciummetabolisme actief blijft. Dat is belangrijk, want als koeien afkalven hebben zij meteen calcium beschikbaar en krijgen ze geen melkziekte.

Het hooi bevat slechts 716 VEM. Dat is voor de droge koeien weinig, maar door het suikergehalte van 130 vreten ze er flink van. Het actieve calciummetabolisme en de hoge voeropname zorgen ervoor dat de koeien beter opstarten. “Uiteindelijk is dat het belangrijkste: dat de pens vol zit. Tijdens de droogstand en vlak voor het afkalven zit de pens vol. Het is niet zo dat ze in een opnamedip komt.”

“Het aantal aandoeningen per seizoen kun je nu op één hand tellen.” Het herkauwen na afkalven is een indicatie dat de start van de lactatie goed zal gaan. “Elke verse koe blijft na afkalven een nachtje in het afkalfhok om op haar te kunnen letten. Na het afkalven beginnen koeien snel te vreten van het melkveerantsoen, het zogenaamde bunker-effect. Als ze herkauwt, kan er wel een krulletje achter haar naam”, aldus Max.