‘Eerlijker handelspraktijken’

Een afnemer die te laat betaalt. Wie zou er niet eens mee te maken hebben gehad? Voor een goede vertrouwensband tussen leverancier en afnemer is het funest als die laatste steeds het randje opzoekt. Toch komt het (te) vaak voor.

Te laat betalen is een van de vele zogenoemde oneerlijke handelspraktijken. Sterker, in een Europese enquête onder ondernemers in de foodketen is het de meest genoemde vorm van oneerlijke handelspraktijk. Met als goede tweede het op het laatste (te late) moment afzeggen van een bestelling. Andere voorbeelden zijn: weigeren om afspraken schriftelijk vast te leggen of een leverancier dwingen om te betalen voor verspilling van producten.

In de plantaardige sector komen deze praktijken het meest voor, blijkt ook uit de enquête. Meestal is de afnemer een veel groter bedrijf dan de leverancier, en voelt die laatste het daarom als een ongelijke strijd.

Wettelijke maatregelen

Vanuit Europa zijn er sinds een paar jaar wettelijke maatregelen tegen oneerlijke handelspraktijken in de agroketen. Er is zelfs een heuse zwarte lijst met allemaal dingen die niet mogen in de relatie leverancier-afnemer. Maar op een of andere manier is het nog niet zo tot de praktijk doorgedrongen dat die maatregelen er zijn. Er worden amper zaken aanhangig gemaakt.

Dit tot teleurstelling van de ACM, de Autoriteit Consument en Markt. Dit instituut staat vooral bekend als ‘kartelwaakhond’, maar ontpopt zich nu ook als beschermer van kwetsbare primaire producenten. De ACM wijst erop dat de mogelijkheden die de nog relatief nieuwe wet biedt, niet genoeg bekend zijn en niet genoeg benut worden.

Dat is opmerkelijk. De lastige positie van de boer tussen de grote jongens van de foodwereld is immers een gevoelig thema. Iedereen zal zich de trekkerdemonstraties herinneren bij de distributiecentra van grootwinkelbedrijven. Die gingen in feite over deze kwestie, al speelt ook het verwante probleem van de ongelijke margeverdeling in de keten mee, evenals destijds de stikstfuitstoot van vrachtverkeer.

Wie macht heeft, gaat die gebruiken

Late betalers

Betalingsuitstel en andere kwalijke praktijken zijn niet uniek voor de agrosector. Het hele mkb heeft last van late betalers. Afgelopen jaren is de betalingstermijn van grote bedrijven richting kleinere bedrijven wettelijk teruggebracht van 60 naar 30 dagen. Dat is dezelfde termijn die vanuit de Brusselse regelgeving geldt voor afnemers van landbouw- en voedselproducten. Maar worden die wel altijd gehaald? Nee dus.

Het uitgebreide verhaal over oneerlijke handelspraktijken in dit nummer van Boerderij heeft ook goed nieuws. Als boer ben je beter beschermd dan je misschien dacht. Er ligt een wet, maar die wordt ‘onderbenut’, zeker in Nederland. Saillant detail: de enige echte zaak die in Nederland aanhangig gemaakt is, betreft Vion – een bedrijf dat uiteindelijk altijd nog in boerenhanden is. Het ging hier om een wijziging in leveringscontracten die niet op een goede manier is ingevoerd.

Het is nogal een stap om een officiële instantie in te schakelen tegen je koning-klant. Die heeft macht. Wie macht heeft, zal die gebruiken en misbruik ligt snel op de loer. Maar toch kan het helpen, zo’n wet. Om stukje bij beetje de handelspraktijk wat eerlijker te maken.