Dronespuiten: ‘Qua techniek kan in vijf jaar veel gebeuren’

Dronespuiten kan onder specifieke omstandigheden een mooie aanvulling zijn in de gereedschapskist van vollegrondsgroentetelers. Alleen, het mag niet. Volgens Gerrit van Steenbergen van Wageningen University & Research (WUR) duurt net nog wel even voordat de drone aan de wettelijke driftvoorschriften voldoet.

Spuiten met een drone kan interessant zijn. Denk aan spotspraying van plekken met probleemonkruiden of phytophthora spuiten als de ziektedruk hoog is en het land bijna niet begaanbaar. In het eerste geval kan de drone een alternatief zijn voor de herbicidezuinige rugspuit of spotspraytechniek op de veldspuit. In het geval van phytophthora kan het onder bepaalde, zeer extreme situaties de redding zijn voor rot in een gewas aardappelen.

Alternatief voor veldspuit

Met wat slagen om de arm zou ook in standaardsituaties de spuitdrone een alternatief voor de veldspuit op wielen kunnen zijn. WUR-innovatieonderzoeker Tamme van der Wal sluit niet uit dat er op termijn een businesscase van te maken is.

Hij vertelt over een Braziliaanse akkerbouwer die de aanschaf van tien drones à €50.000 vergeleek met de aanschaf van een veldpuit à €500.000. De economie hoeft deze bredere dronetoepassing niet in de weg te zitten, wil Van der Wal daarmee zeggen.

Spuiten vanuit de lucht verboden

Probleem alleen is dat dronespuiten in Europa niet mag. De overheid ziet de drone als een vliegtuig en vliegtuigspuiten mag sinds 2011 niet meer. 

Wel mogen lidstaten in bijzondere omstandigheden spuiten vanuit de lucht toestaan. Voorwaarde is dan wel dat er voldaan is aan specifieke eisen. Dat kan bijvoorbeeld zijn bij wijnbouw op steile hellingen, waar met een boomgaardspuit niet gereden kan worden. In Nederland doen dergelijke situaties zich niet voor.

Meer flexibiliteit overheid

Tamme van der Wal zou op dit punt graag wat meer flexibiliteit zien bij de overheid. Een denkwijze die meer in lijn is met de ambitie neergelegd in het overheidsrapport DroneBoost, dat ook in de landbouw een grotere rol weggelegd ziet voor de drone.

Van der Wal hoopt dat onderzoek naar de mate van drift het pleit in de richting van dronespuiten een duw in de goede richting kan geven.

Drift vier keer zo hoog

Op de korte termijn zit dronespuiten er niet in. Wagenings onderzoek laat zien dat de drone in Den Haag of Brussel niet gauw in de gratie gaat vallen. Qua drift zou de drone het dan namelijk minstens net zo goed moeten doen als een veldspuit met 75% driftreducerende spuitdop op 50 cm boven het gewas. Daar is bij lange na nog geen sprake van.

Verkennend onderzoek van WUR in 2023 en 2024 laat zien dat bij een vlieghoogte van 1,5 meter boven het gewas de drift pakweg vier keer hoger is dan het minimum dat voor een veldspuit geldt. Toevoeging van een anti-drift hulpstof (Squall) aan de tankmix halveert bij de spuithoogte van 1,5 meter de drift, aldus Gerrit van Steenbergen, onderzoeker spuittechnologie bij WUR. “We hebben de hulpstof nog niet uitgeprobeerd bij 50 centimeter hoogte. Dat gaan we dit jaar doen. Belangrijke vraag daarbij is of je de winst van verlaging van de spuithoogte en die van de hulpstof bij elkaar kan optellen.”

Voor veldspuiten op wielen heeft Squall een officiële driftreductie-erkenning waarbij (anti-drift)doppen een driftreductiestap extra krijgen. Verlaging van de spuitdoppen van de drone naar 50 centimeter boven het gewas gaf op zich een vermindering van de drift. “Maar ook toen zat de drift nog royaal boven die bij de veldspuit”, vertelt Van Steenbergen. “In 2023 hebben we het op anderhalve meter ook met een negentig procent reducerende dop geprobeerd, maar dat kon het pompje van de drone niet aan.”

Oplossingsrichtingen voor fabrikanten

Van Steenbergen benadrukt dat het gaat  om ‘verkennend onderzoek’ naar mogelijkheden om de mate van drift bij dronespuiten te verlagen. Op basis daarvan, zo is de hoop, kunnen oplossingsrichtingen aan het licht komen, waarmee fabrikanten hun spuitdrones kunnen verbeteren.

Overigens is volgens Van Steenbergen met de drone wél verbetering mogelijk ten opzichte van het vroegere spuitvliegtuig. “Bij dat vliegtuigspuiten was sprake van een enorme variatie in drift. De drift was echt te groot. Feit is wel dat op plekken in de wereld waar nu vliegtuigspuiten nu is toegestaan, de spuitdrone wel als een stap vooruit kan worden gezien.”

Misschien in aardappels beter

De driftproeven in Wageningen vonden plaats op grasland. Wat zichtbaar werd, is dat de spuitnevel onder de spuitdoppen naar beneden wordt geblazen, en daar door de bodem wordt weerkaatst. Daarvandaan de nevel naar opzij; een deel verdwijnt uit de luchtstroom, een kleiner deel gaat nogmaals mee rond. Alles bij elkaar levert dat op een massieve bodem veel drift.

Vraag is nu of dronespuiten in een gewas qua drift een gunstiger beeld oplevert. Voor dit jaar staan driftmetingen op stapel van drone spuiten in open gewassen, zoals aardappelen. Van Steenbergen: “Je kunt je voorstellen dat bij indringing van de spuitnevel in een gewas veel minder sprake is van drift. Een aardappelgewas kun je open blazen. Wellicht is dat beter.”

Van Steenbergen oppert verder dat wellicht druppelgrootte een rol kan spelen bij drift vanonder een drone. Of misschien ook de mate van luchtinsluiting in de druppels. ‘Misschien dat je dan door stapelen van gunstige effecten op een gegeven moment tot op het wettelijke minimale driftniveau van een veldspuit komt.’

Agronomie

Dat is dan wat de wettelijke kant van dronespuiten betreft. Daarnaast is er nog de agronomische kant; hoe goed wordt het middel verdeeld? Verdeling bij een standaard drone was slecht omdat druppels gevoelig waren voor het wegblazen door de rotors. Bij driftreducerende doppen verbeterde de verdeling juist wel. Van Steenbergen: ‘Ik kan al wel zeggen dat vermindering van drift en een goede verdeling gelijk op kunnen gaan, maar het blijft een belangrijk aandachtspunt. Dat is ook nog waaraan fabrikanten moeten werken. Met enkel een drone maken die aan de wettelijke eisen voldoet, is een producent er niet.’ Als Van Steenbergen een schatting moet maken van wanneer de Nederlandse vollegrondsteler kan beschikken over een spuitdrone splitst hij zijn antwoord in tweeën. ‘Heb je het over de techniek, dan denk ik aan over pakweg vijf jaar. Qua specifieke concrete regelgeving voor spuitdrone weet ik het niet. Onzeker.’

Lees ook: Enorme potentie voor zaaidrones: ‘Het lukt, finetuning nog wel nodig’