‘Dramatisch ganzenakkoord’

Het leek zo’n mooi akkoord. Acht organisaties bedachten de ultieme oplossing voor het ganzenprobleem. Maar de jagers haken af. De maatregelen zijn niet effectief en moeilijk uitvoerbaar, zegt jager Wiebe Zijlstra uit het Friese Kortehemmen.

Het doet Wiebe Zijlstra pijn dat zijn organisatie, de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, zijn handtekening niet heeft gezet. Er lag een principeakkoord tussen acht organisaties om de ganzenoverlast aan te pakken, maar de jagers haken af.

We moesten wel, zegt Zijlstra. Onder maatregelen die niet effectief zijn en slecht uitvoerbaar zet een organisatie die zichzelf serieus neemt geen krabbel.

Er is onbegrip in de buitenwereld over de opstelling van de jagers, ervaart Zijlstra. Kunnen ze een keer met toestemming van de grote natuurorganisaties hun jachtgeweer gebruiken, willen ze dat opeens niet. Zijlstra zucht. Het is allemaal heel logisch.

Zijlstra (64) is in de eerste plaats jager en daarnaast heeft hij vele bestuursfuncties in de wereld van de jacht. Wekelijks, soms dagelijks is hij in het veld. Hij jaagt op eenden en hazen, in de wintermaanden schiet hij op ganzen. Om schade te beperken, zegt hij erbij.

Hij omschrijft zijn hobby met begrippen als populatiebeheer en schadebestrijding en ontkent daarbij niet dat de jacht een passie van hem is. De jacht zit in zijn genen. In de familie is de passie van vader op zoon doorgegeven.

Zijlstra jaagt in Zuidwest-Friesland, een gebied dat rijk is aan ganzen. Hij heeft het aantal winter- en zomerganzen jaarlijks zien toenemen. Er was geen houden aan. Nu is de situatie helemaal uit de hand gelopen. Hij ziet boeren als een razende op de trekker over hun land crossen, ze worden er helemaal gek van.

De financiële schade neemt elk jaar toe. En dan heeft hij het nog niet over de emotionele schade die vooral de zomerganzen veroorzaken.

Daarom keek hij ook erg uit naar het gezamenlijke plan van aanpak waarin de acht meest betrokken organisaties elkaar vonden. Het belangrijkste onderdeel: een flinke reductie van het aantal overzomerende ganzen met honderdduizend stuks naar het niveau van 2005. Jagers zouden die taak op zich moeten nemen. Tussen 1 november en 1 maart zou juist niet meer geschoten mogen worden om de overwinterende ganzen rust te geven. Alleen bij kwetsbare gewassen zou nog met het geweer mogen worden opgetreden, maar hier valt grasland en dus het overgrote deel van Friesland niet onder.

Zijlstra is kort over het plan. Niet effectief, slecht uitvoerbaar. Doel van de aanpak is vermindering van de schade. Het tegendeel zal gebeuren, analyseert hij. Hij weet zeker, vermindering van het aantal zomerganzen van ruim tweehonderdduizend naar honderdduizend gaat niet lukken. Jagers hebben vaak een baan en kunnen daarom niet zes dagen in de week als onbetaalde vrijwilliger het veld in. Bovendien mogen zij lang niet op alle plekken komen waar de ganzen zich bevinden. Verder is de periode dat kan worden geschoten relatief kort door de broedperiode en de ruiperiode. Jagers schieten moedergans echt niet bij de jongen vandaan, zegt Zijlstra.

Een ander belangrijk onderdeel van het akkoord is het verbod om in de periode 1 november tot 1 maart te schieten op ganzen die in percelen met niet-kwetsbare gewassen zoals grasland willen foerageren. Nu wordt in die periode wel geschoten, vooral om de overwinterende ganzen te bewegen naar de beschermde foerageergebieden te trekken. Als dat niet meer mag, neemt de schade in de landbouw flink toe, stelt Zijlstra. Niet minder schade dus, maar meer. We spannen het paard dan achter de wagen, zegt hij.

Hij geeft toe, ook hij heeft niet de ultieme oplossing voor handen. Maar er moet in ieder geval wel worden doorgegaan met de foerageergebieden, zegt hij, in combinatie met ondersteunend afschot in de gebieden erom heen. En wat de zomerganzen betreft moet maatwerk worden geboden. Hij pleit voor een pakket dat past bij de situatie ter plekke. Schudden en prikken van eieren, het ongeschikt maken van gebieden om te broeden, vangen en doden, schieten. Volgens Zijlstra kan in overleg tussen boeren, jagers en natuurbeschermers de juiste mix van maatregelen worden bedacht en uitgevoerd.

Stoppen de jagers nu met de jacht op ganzen? Zijlstra stelt de boeren gerust. Natuurlijk komt hij agrariërs tegemoet die de dupe zijn van vraatzuchtige ganzen op hun land. En zijn collega-jagers ook. De loyaliteit naar ’hun’ boeren is groot. Het feit dat de jagersvereniging onder dit convenant geen handtekening heeft gezet, doet daar helemaal niets aan af.