Boerderij
Reportage | Boeren op Curaçao: ‘Overheid bemoeit zich niet met ons bedrijf’
Net na de oorlog emigreerde familie Van der Schot naar Curaçao. Ze begonnen gemengd, nu hebben ze melkvee en een zuivelfabriekje. Een mestboekhouding is er niet, blauwtong ook niet. Een veearts evenmin.
Het is druk op Natuurfarm Scherpenheuvel. Eigenaar Peter van der Schot komt net aanrijden met een wagen vol vers olifantsgras, terwijl een truckje geladen wordt met yoghurt en karnemelk. Dat is bedoeld voor export naar buureiland Bonaire. Ondertussen draait in de zuivelfabriek een nieuwe partij yoghurt.
Op de veranda zit Peters 92-jarige moeder, Sofia van der Schot-de Jong met een puzzeltje. Ze vertelt: “Mijn man Gerard was een boerenzoon uit Diemen, ik kom zelf van een boerderij in Amstelveen. Gerard wilde emigreren naar Canada, maar het was me er ’s winters veel te koud en de buren wonen kilometers verderop.”
In 1970 kwam deze tweeënhalf hectare agrarische huurgrond vrij. Er was niets!
Gerard kon korter in militaire dienst door zich op Curaçao te vestigen. Het stel is toen in 1957 snel getrouwd. Ze huurden het eerste jaar een melkhandel, daarna startten ze een kippenbedrijf. “In 1970 kwam deze tweeënhalf hectare agrarische huurgrond vrij. Er was niets! We hebben een put geslagen, er een windmolen op gezet en zijn gewassen gaan verbouwen: komkommers, tomaten, paprika’s, sla, watermeloenen. Ook hielden we kippen en varkens.”
Zoon Peter: “Toen ik twaalf was, ging mijn vader met een beurs van de overheid voor een jaar naar de Hogere Landbouwschool in Nederland. Ik moest hier het werk overnemen. Dat lukte me, ik wist dat ik op m’n donder zou krijgen als ik het verprutste!” Terug uit Nederland tikte vader van der Schot drie koeien op de kop. “We hadden de wind mee, er was vraag naar zuivel. Een andere boer moest namelijk stoppen. Hij was betrapt op het verdunnen van de melk.”
Tekst gaat verder onder foto
Drie keer per dag olifantsgras voeren
Het is tijd om de koeien te voeren. Die staan onder een afdak. Peter trekt het olifantsgras van de wagen en verspreidt het langs de rij koeien. “We voeren ze drie keer per dag. Olifantsgras verbouwen we zelf, het is een mix van riet en bamboe. Elke drie maanden kunnen we oogsten.” Hij kent zijn koeien bij naam: “Kijk, dit zijn Renate, Heleen en Lucie, daar staan Danai, Zikode en Quannah. En daar loopt de grootmoeder van deze hier.” Hij slaat het dier liefkozend op de schoft. “Momenteel melken we vijftien koeien, daarnaast hebben we vier pinken en drie kalfjes. Eén koe kalft binnenkort.”
Toen mijn vader begon, molk hij acht liter per koe per dag. Nu melk ik gemiddeld achttien liter per koe per dag
De eerste koeien waren van ‘een kortharig ras’. Peter lacht: “Wel zo prettig in dit hete klimaat, je hoeft ze dan niet te scheren.” Daarna ging het verder met Holstein en MRIJ. “Dat geeft dat vleugje rood aan ons zwartbont.” Hij insemineert met gesekst sperma uit Nederland en fokt op goede klauwen. In de regentijd worden die namelijk zacht, ze kunnen dan makkelijk gaan ontsteken. Daarnaast moet de koe makkelijk afkalven zonder hulp en zonder keizersnee.
Verder fokt Peter op een makkelijk karakter en last but not least een hoge melkgift. “Toen mijn vader begon, molk hij acht liter per koe per dag. Nu melk ik gemiddeld achttien liter per koe per dag, maar tijdens een hittegolf is dat merkbaar minder.” Dat drukt de inkomsten, net als de gestegen kosten voor sperma. “Het is duur. De aanschaf, maar ook het transport vanuit Nederland. Daarom bestel ik maar meteen voor twee jaar.” De vloeibare stikstof om het sperma in te bewaren, is eveneens prijzig. Elke maand moet Peter het stikstofvat voor omgerekend €200 bijvullen. “Daar had ik liever whisky voor gekocht!”
Tekst gaat verder onder foto
‘Geen collega’s om mee over het werk te praten’
Peters vader, de grondlegger van het bedrijf, overleed in 1992. “Ik was toen net twee jaar klaar met HTS-Werktuigbouwkunde. Mijn moeder vroeg: ‘Peter, wat gaan we doen, gaan we door?’ We hebben toen samen ‘ja’ gezegd.”
Curaçao is prachtig, maar andere boeren zijn er amper. Naast Natuurfarm Scherpenheuvel is er nog één andere melkveehouder op het eiland die ook aan supermarkten levert, van een Colombiaans-Portugees echtpaar. Ook is er een groter bedrijf dat yoghurts en consumptie-ijs maakt. Peter vindt het jammer dat hij niet in de kroeg met andere boeren over het werk kan praten. Daarom gaat hij elk jaar in Nederland naar een beurs of om anderszins het vak bij te houden.
Tekst gaat verder onder foto
Overheid bemoeit zich niet met bedrijf
Peter weet dat boeren in Nederland zuchten onder veel en steeds wisselende regelgeving. Zelf heeft hij daar geen last van. “Met de EU hebben we op Curaçao niets van doen en van mest hoeven we geen administratie bij te houden. De overheid bemoeit zich niet met ons boerenbedrijf, alleen de GGD komt langs om de zuivelfabriek op hygiëne te controleren.”
Wat de grootste uitdagingen zijn voor een veehouder op een tropisch eiland? Peter hoeft niet lang na te denken: “Koeien kunnen ziek worden of problemen krijgen tijdens het afkalven. Er zijn hier geen gespecialiseerde dierenartsen voor landbouwhuisdieren, hooguit voor kleinvee en kleine huisdieren. En je zult zien: die ene die er net wat meer van weet, is alleen op werkdagen bereikbaar of net met vakantie als je hem nodig hebt.” Een voordeel is dat het eiland virusvrij is. “Geen blauwtong hier!”
Tekst gaat verder onder foto
Zuivel van eigen melk en melkpoeder uit Nederland
Naast het woonhuis staat de zuivelfabriek waar de melk wordt afgeroomd en verhit. Peter: “Daarna gaat het in plastic flessen naar de supermarkten.” Verder produceert het bedrijf halfvolle en magere yoghurt, karnemelk, verschillende smaken zuiveldrank en vanille- en chocoladevla. “Dat doen we deels van eigen melk, deels met melkpoeder uit Nederland en Duitsland. Karnemelk maken we van magere melk, melkpoeder en zuursel.”
In de fabriek is alles is spic en span. Op de pakzolder liggen zakken melkpoeder met opschrift ‘Made in Holland’. Peters zus Fiona houdt zich bezig met de verwerking van de melk en de productie van overige zuivel. Zus Brigitta regelt de verkoop en de distributie en zus Elvira, accountant van beroep, verzorgt de administratie. Een vierde zus, verpleegkundige, werkt niet in het familiebedrijf. Dat geldt ook voor de echtgenote van Peter die in het toerisme werkt. Zoon Aidan werkt wel mee op de boerderij. Verder staan er nog vijf medewerkers op de payroll.
Tekst gaat verder onder foto
‘Ik ben klaar met Nederland’
Moeder Sofia is nog gezond. “Ik doe het rustig aan, ik wil graag honderd worden!” Ze legt haar puzzeltje even weg en zegt: “Zo blij dat het Curaçao werd en geen Canada!” Haar verzameling Delfts Blauw geeft het interieur nog een Nederlands tintje. Tot vorig jaar ging ze elk jaar naar Nederland, waar nog een zus woont. “Mensen bemoeien zich daar te veel met elkaar, het is een sfeer van geruzie geworden. Ik ben er klaar mee!”
Ze komt uit een katholieke familie en gaat nog graag naar de kerk bij de nonnen in een voormalig klooster vlakbij. “Gewoon even weg uit het normale leven.” Dat leven heeft haar toegelachen. “We hebben het hier goed samen. Ik heb altijd gezegd: we leveren een goed product, we hoeven geen reclame te maken.” Dan volgt nog een ongevraagd advies: “Denk er om, zet je yoghurt niet in de deur van de koelkast, maar juist achterin, daar verzuurt het minder…!”
