Bulgarije belastingparadijs voor akkerbouw

In Bulgarije heeft 1,5 procent van de boeren meer dan 100 hectare land. De grote boeren investeren veel in machines om de arbeidsproductiviteit te verhogen. Subsidies en lage belastingen helpen mee.

Je hoort het een boer nooit zeggen, maar de Bulgaarse akkerbouwer Tsvetan Mikov zegt het met volle overtuiging: “Wij hebben een perfect belastingsysteem”.

Mikov heeft alle reden om dat te zeggen. Bulgarije wil de landbouw stimuleren. Daarom betaalt een boer maar 10 procent belasting. Daarnaast krijgt hij 40 procent subsidie op machines die hij aanschaft, tot een maximumbedrag. Ook de diesel is gesubsidieerd. Van de € 1,35 die een liter kost, betaalt de overheid 75 cent, tot een maximum van 80 liter per hectare. Mikov: “Al met al verdient de overheid niets aan mij. Ik krijg omgerekend € 150 per hectare aan subsidie vanuit Brussel en de nationale overheid. Met mijn 6.000 hectare ontvang ik jaarlijks € 900.000 subsidie.”

Ook op andere terreinen heeft de akkerbouwer weinig last van de overheid, zegt Mikov in de ontvangstruimte op zijn bedrijf. “Bulgarije kent geen regels wat betreft bemesting, natuur of milieu. De vergroeningsregels in het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid van de EU gelden niet voor ons. Bulgarije heeft al genoeg natuur, hier is geen verdere vergroening nodig.”

Toch vindt Mikov dat Bulgarije geen gezond politiek klimaat heeft. “Regeringen wisselen soms ieder half jaar. Dat is niet erg stabiel.”

Bulgarije is sinds 2007 lid van de Europese Unie. Het land ontving tussen 2007 en 2014 totaal € 5,1 miljard uit de Brusselse fondsen voor landbouw en plattelandsontwikkeling. In het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid (2015-2020) gaat dat naar € 6,9 miljard. Brussel vindt dat de Bulgaarse boeren meer mogen profiteren van de EU-subsidies. Mikov doet dat dan ook. Hij gebruikt een hele serie combines, trekkers, grote werktuigen en vrachtwagens om zijn bedrijf te runnen. Veel investeringen zijn mede gefinancierd door de Europese belastingbetalers.

Zwarte aarde

Mikov heeft een akkerbouwbedrijf van 6.0000 hectare in Bohot, in het noorden van Bulgarije. Hij startte het bedrijf in 1997, nadat het voormalige staatsbedrijf uiteen viel. Mikov verbouwt tarwe, gerst, mais, zonnebloemen en koolzaad. Hij heeft vruchtbare grond. “Het is zwarte aarde (chernozem), een dikke laag van 30 centimeter tot 1 meter. Maar ik kan mijn land niet beregenen. Daarom zakken de hectare­opbrengsten flink in een droog jaar.”

Hij heeft 120 mensen in dienst. Daarvan zitten zeven mensen in de bewaking. Mikov: “Sommige percelen liggen kilometers van mijn erf. De machines blijven daar zolang ze bezig zijn en die moeten bewaakt worden. We moeten de dorpelingen leren dat stelen niet mag.”

Mikov oogst jaarlijks 35.000 tot 38.000 ton graan en oliezaden. Hij heeft een opslagcapaciteit van 45.000 ton. “Ik wil de hectare­opbrengsten vergroten. Dat doe ik liever dan grond kopen. Grond kost nu € 2.000 per hectare. Ik kocht het in 1997 voor € 25 per hectare.”

Dat Bulgarije een communistisch verleden heeft, is goed te merken aan Mikov. Hij moet niets van coöperaties of samenwerking weten. “Ik doe alles zelf. Ik vermarkt mijn eigen gewassen. Dat doen alle grote boeren hier. Iedere boer denkt dat hij de slimste is.”

Opslagcapaciteit

Net als Mikov hoor je ook akkerbouwer Ilyan Andronov niet klagen over de belastingen in Bulgarije. “Ik moet 10 procent van de winst afdragen aan de fiscus. Als je alle nationale subsidies eraf trekt, blijft hooguit 4 procent belasting over.”

Andronov heeft samen met Marin Marinov een akkerbouwbedrijf van 5.000 hectare in Podem in het noorden van Bulgarije. Ook zij verbouwen de gebruikelijke Bulgaarse maaigewassen: tarwe, gerst, koolzaad, mais en zonnebloemen. Andronov en Marinov startten het bedrijf in 2001. En ook dit bedrijf was een voormalig staatsbedrijf, dat uiteen viel na de val van het communistische regime in 1990.

De akkerbouwers kochten de grond in 2001 voor € 450 per hectare. Andronov: “Nu kost goede landbouwgrond tot wel € 5.000 per hectare. We hebben genoeg grond en willen nu eerst de gebouwen renoveren of vernieuwen, ook om de opslagcapaciteit te vergroten. Door meer gewassen op te slaan hopen we hogere prijzen te bedingen. Tijdens en vlak na de oogst zijn de prijzen laag. Later in het seizoen trekken ze vaak aan.”

De gebouwen op het akkerbouwbedrijf zien er oud uit. 
Andronov wil daarin investeren. “We hebben tot nu toe vooral geld gestoken in de aankoop van grond en machines. Dankzij de betere machines konden we de hectareopbrengsten verhogen. In 2001 haalden we 1,3 ton zonnebloemenzaad van een hectare, nu ligt dat tussen 3 en 4 ton. De tarwe-opbrengst ging in die periode van 3,5 naar 7 ton per hectare. Zonder die verbeteringen hadden we nu geen winst gemaakt. Want de kosten stijgen voortdurend. Wat dat betreft ben ik blij met het lidmaatschap van de EU. Dankzij de subsidie op mechanisatie is de arbeidsproductiviteit sterk gestegen. Dat was ook wel nodig om winst te kunnen maken.”

Weinig grote trekkers