‘Boerenland in boerenhand’

Uit onvrede over de behandeling van boeren besloot boerenzoon Daniël ter Haar (21) de politiek in te gaan. Niet voor CDA of VVD, die volgens hem hun oren te veel lieten hangen naar de natuur- en milieulobby, maar voor de PVV. Nu staat hij tweede op de kandidatenlijst voor de Gelderse Staten. ”Onder boeren gaat de PVV de grootste worden.”

Daniël ter Haar heeft het druk de laatste tijd: campagne-overleg, debatten, interviews. En dat allemaal naast zijn werk als docent dierkunde aan het VMBO. ”Daar kies je voor als je je kandidaat stelt” , zegt de boerenzoon uit Barchem nuchter. Met zijn 21 jaar is hij een van de jongste kandidaten bij de komende Provinciale Staten-verkiezingen. De PVV heeft hem op een verkiesbare tweede plaats gezet in Gelderland. Wat opvalt: ondanks zijn politieke onervarenheid komt Ter Haar over als geroutineerd politicus. Onberispelijk gekleed in pak, goed van de tongriem gesneden, helder in zijn standpunten – die overigens niet ver af liggen van een landbouwwoordvoerder van CDA of VVD.

Politieke belangstelling zat er al vroeg in. ”Als boerenzoon ben je betrokken bij het boerenbedrijf, dat erg afhankelijk is van overheidsregels. Politiek kreeg ik met de paplepel ingegoten.” Ter Haar groeide op op een gemengd bedrijf met melkvee en fokvarkens. Eind jaren 90, na de varkenspest, deed het bedrijf mee aan de opkoopregeling. Later schakelden zijn ouders over van melkvee op jongvee-opfok.

Hij helpt nog vaak mee op het bedrijf, maar heeft geen ambitie het over te nemen. Dat doet zijn broer. Omdat hij wel met dieren bezig wilde zijn, koos hij voor een opleiding tot docent dierkunde. Sinds september staat hij voor de klas.

Toen hij 15 was, meldde hij zich aan als vrijwilliger bij de groep-Wilders. ”Ik ben begonnen met borstel en lijm”, grijnst hij. Posters plakken. ”Wilders’ manier van politiek bedrijven sprak me aan: je kunt het met hem eens zijn of niet, maar hij is tenminste duidelijk. Alle andere partijen praten met meel in de mond. En ik stond wel achter zijn standpunten.”

Uit onvrede over de behandeling van boeren besloot hij zelf de politiek in te gaan. ”In de sector is de afgelopen jaren veel veranderd. Het is schandalig om te zien hoe de boerenbelangen worden weggedrukt. Dan kun je aan de zijkant staan schreeuwen, maar je kunt ook dingen proberen te veranderen. Toen heb ik een brief geschreven aan Dion Graus [PVV-Kamerlid] en is het balletje gaan rollen.” Dat is nu bijna twee jaar geleden. Vervolgens ging het hard: hij werd uitgenodigd voor een gesprek, politiek geschoold in een speciaal klasje en schreef mee aan het provinciaal verkiezingsprogramma.

Waarom meldt een boerenzoon zich bij Wilders, en niet bij het CDA of de VVD? ”CDA en VVD behoorden de afgelopen jaren tot de gevestigde orde. Ze hebben veel dingen laten gebeuren, en veel te veel hun oren laten hangen naar milieuorganisaties. De agrarische belangen hebben ze uit het oog verloren.”

Het belangrijkste voorbeeld vindt Ter Haar de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), het landelijk netwerk van beschermde natuurgebieden. ”Die EHS had er nóóit mogen komen. Ik ben niet tegen natuur, maar wel tegen de uitbreiding daarvan ten koste van landbouwgrond. Alleen al de kosten van de EHS; eerst werden die begroot op 1,9 miljard euro, nu op wel 20 miljard! Het tienvoudige! Dat komt zelfs bij de HSL of Betuwelijn niet voor.”

En al die investeringen leveren niks extra’s op, vindt hij. ”Waarom moeten boeren wijken voor natuur? Boerenland is schitterend. Dat is toch ook natuur? Laten we daar trots op zijn!” De EHS, zegt Ter Haar, creëert een papieren werkelijkheid. ”Herten lopen gewoon over boerenland. Die laten zich echt niet tegenhouden door grenzen van de EHS.” Hij erkent dat de landbouw natuur kan schaden, bijvoorbeeld door overbemesting. ”Ik snap dat daar regels voor zijn. Maar waarom moet een boer in het ene gebied worden beperkt, en in het andere niet?”

Het doet hem daarom deugd dat het huidige kabinet heeft besloten de aankoop van natuurgebieden stop te zetten. ”Maar dat is noodgedwongen: het geld is op. Zodra er weer geld is, voltooien ze de EHS alsnog. Daar stemmen wij niet mee in. Boeren blijven zo nog langer in onzekerheid. Ik zeg: geef duidelijkheid, en stop met die flauwekul! Laat boeren toch weer gewoon boer zijn!”

In het verlengde hiervan is Ter Haar ook tegen Natura 2000. Hij put uit eigen ervaring: zijn ouders wonen op steenworp afstand van Natura 2000-gebied Stelkampsveld. ”In wezen zou Europa niks te zeggen moeten hebben over het Nederlandse landschaps- en natuurbeleid. Daar kunnen wij veel beter zelf over beslissen.” Omdat Natura 2000 Europees beleid is, is het niet van vandaag op morgen weg, beseft hij. ”Daarom hoeft het in Nederland nog niet strenger te worden uitgevoerd dan in andere EU-landen.”

Die anti-Europese houding geldt ook het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Ter Haar onderschrijft Wilders’ opvatting dat het GLB moet worden afgeschaft, omdat Nederland geen geld moet afdragen dat terechtkomt bij Franse of Poolse boeren. ”Daar is de EU niet voor bedoeld. Nederland is al jaren een van de grootste nettobetalers. Zolang het GLB niet is afgeschaft, moeten we proberen zoveel mogelijk geld binnen te halen.”

Maar heeft het GLB dan niet gezorgd voor gelijke productieomstandigheden en een groot afzetgebied waar juist een exportland als Nederland van profiteert? Die gelijke omstandigheden, daar gelooft Ter Haar niet in. ”In Roemenië boert men 180 graden anders dan hier. Daar gaat de gier gewoon nog de sloot in. Zelfs in Oostenrijk is het al anders. En ik betwijfel of de EU zoveel bijdraagt aan de export, behalve dat er kruiwagens met geld naar Oost-Europese landen gaan.” De EU is verworden tot een regelfabriek, vindt Ter Haar, met aandacht voor allerlei ’onzin-onderwerpen’, als een Europees volkslied en zwangerschapsverlof. Dat de EU zich nu ook gaat bemoeien met pensioenen gaat hem veel te ver. Schoenmaker, blijf bij je leest.

Dichterbij huis, in Arnhem, kunnen ze er ook wat van, zegt hij. ”Provincies moeten bij hun eigen taken blijven: economische zaken, ruimtelijke ordening, landbouw en landschap. En dus geen projecten rond ontwikkelingssamenwerking doen. Of met een delegatie naar China om daar zakelijke contacten te leggen. Alsof ze in China onder de indruk zijn van de gedeputeerde van Gelderland!”

De provinciale politiek moet opener worden, vindt hij. ”Nu blijven mensen vaak afzijdig, tot ze een brief in de bus krijgen.” En dat ligt niet aan de kiezer: ”Je kunt Statenvergaderingen volgen via internet. Dan word je geconfronteerd met een woordenbrij waar je u tegen zegt. Wees gewoon helder en zeg wat je wilt bereiken.” Wat hem betreft komt er een provinciaal loket, waar mensen antwoord kunnen krijgen op de vraag wat er gebeurt in hun regio, welke regels er gelden. Kleine kanttekening: dat loket is er al.

Met zijn kritiek op de gevestigde orde profileert Ter Haar zich als de buitenstaander, die de boel wel even komt opschudden. Zo zijn ook andere partijen begonnen, denk aan de SP of LPF. Wat maakt dat de PVV over vier jaar niet is ingekapseld in het systeem, of ten onder gegaan aan interne strubbelingen?

”Je moet gewoon jezelf blijven. Over vier jaar zullen we nog precies hetzelfde geluid laten horen als nu. En we gaan naar de mensen toe: hoe denken zij erover? Mensen moet zich herkennen in het beleid. Ik zeg niet dat vanaf morgen alles anders wordt, daarvoor heb je nu eenmaal meerderheden nodig. Ik beloof wel dat we een eigen geluid laten horen.”

Over een paar weken is het 2 maart, verkiezingen. Ter Haar heeft er vertrouwen in. ”Van boeren krijg ik veel positieve reacties. Ik denk dat we onder agrariërs de grootste partij worden.”