‘Boer schiet snel in de verdediging’

Ze doen hun best en vinden dat hen niets te verwijten valt. Toch voelen boeren zich bij kritiek snel persoonlijk aangevallen. Dat hoeft niet.

Als een groep van 70 dierenartsen paginagroot in een landelijke krant meldt dat het anders moet in de veehouderij, dan valt dat op. De groep dierenartsen schreef onlangs in NRC zich zorgen te maken over de weg die de veehouderij is ingeslagen: “Wij moeten, als beroepsgroep, opkomen voor het dier. We moeten niet langer zwijgen, maar ons verzetten tegen de huidige werkwijze waarbij jaarlijks miljoenen dieren onder erbarmelijke omstandigheden worden gehouden, getransporteerd en geslacht.”

Het was een pittig stuk en de inhoud was aan andere dierenartsen gericht, niet aan boeren. Toch raakte de inhoud ervan hen wel. Het voelde als een aanval, en dat door mensen van wie boeren dachten dat juist zij wel weten hoe het reilt en zeilt in de landbouw. Dat bleek niet helemaal waar, de 70 ondertekenaars van de tekst blijken vooral te werken met gezelschapsdieren. Maar ook dan mag je natuurlijk een mening hebben.

Toch viel die bij boeren totaal verkeerd, gezien de hausse aan reacties op onder meer de Boerderij-website: ‘poezendokter’, ‘boerenhaatclub’, ‘activist’ en ‘grachtengordelsentiment’ waren termen die voorbijkwamen.

Ik heb er een tijd op zitten broeden. Niet op de reacties zelf, maar op het feit dat veel boeren zich vaak zo snel persoonlijk aangevallen voelen en in de verdediging schieten. Dat is zorgelijk, kennelijk kan er niets meer bij. Dat is ook wat iemand schrijft op de website van Boerderij: “Ik ben die constante stroom van kritiek zo zat.”

Het is begrijpelijk, maar tieren en schelden helpt niet. Het kan even opluchten, maar dan komt er weer iets anders voorbij dat een gevoelige snaar raakt en waarop men zich afreageert. Bakken met energie kost dat.

Het komt overigens veel voor en niet alleen bij boeren. Er is zelfs een chique term voor: defensieve communicatie. Mensen gaan hierbij schelden. Of ze gaan heel gedetailleerd uiteenzetten hoe het dan wél zit. Of ze zeggen steeds ‘ja, maar…’ en komen dan met uitvoerige uitleg. Misschien wel de meest voorkomende manier van defensief communiceren is terugslaan met cynische opmerkingen of met ‘kijk eerst eens naar jezelf ’.

Iedereen heeft natuurlijk het recht zich te verdedigen, maar voor het eigen welbevinden is het beter even tot 10 te tellen. Vraag u af: waaróm schiet ik elke keer in de verdediging? Is er sprake van een negatief zelfbeeld? Is het echt zo belangrijk wat anderen van u vinden? En waarom dan?

Dat zijn moeilijke vragen en het bedenken van de antwoorden is nog veel moeilijker. Toch lijkt het me de moeite waard er eens voor te gaan zitten. Want kritiek op boeren is er altijd geweest en zal er altijd zijn. Soms is het terecht, soms niet, zelden wordt het persoonlijk. Het zou spijtig zijn als boeren hun werkplezier kwijtraken.