<em>Foto: Reina de Vries</em> AkkerbouwOpinie

‘Besluit glyfosaat dient noch rechtszekerheid noch milieu’

Voor het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen zijn de spelregels – met akkoord van de Tweede Kamer – vastgelegd in de Europese Toelatingsverordening. Die spelregels borgen dat de risico’s bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen aanvaardbaar zijn voor mens, dier en milieu. Toch zijn deze wettelijk vastgelegde spelregels blijkbaar niet zo relevant …

Inmiddels heeft de regering een verbod uitgevaardigd voor het professioneel gebruik van onkruidbestrijdingsmiddelen op verhardingen, ondanks dat de risico’s voor het gebruik van deze middelen alleszins aanvaardbaar zijn. Hoe zit dat?

Het begon allemaal in 2011 met een verzoek aan de regering van Tweede Kamerlid Grashoff om een verbod in te stellen voor gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met glyfosaat voor niet-commerciële doeleinden. Zijn argumenten waren dat de toelating zou zijn gebaseerd op oude, niet-onafhankelijke en niet-openbare studies; glyfosaat zou leiden tot ernstige aandoeningen en een bedreiging vormen voor de drinkwaterproductie. Het maatschappelijk belang van het gebruik zou gering zijn en alternatieven goed mogelijk.

‘Niet veel over van argumenten’

Inmiddels zijn we 5 jaar verder en blijkt dat er van de argumenten niet veel over is. De positieve adviezen van EFSA en Ctgb op basis van een actueel dossier over de toelaatbaarheid van glyfosaat ontkrachten de door Grashoff aangehaalde negatieve effecten. Bedreiging voor de drinkwaterproductie is er niet, omdat glyfosaat goed is te zuiveren. Ondertussen is ook het argument van de drinkwaterkoepel VEWIN gesneuveld over de hoge kosten die drinkwaterbedrijven moeten maken om glyfosaat uit het oppervlaktewater te halen. De kosten zijn door de overheid onderzocht, maar konden niet worden ‘geverifieerd’. Er is sprake van zuiveringskosten, maar die zijn niet toe te rekenen aan één stofje, want zuivering is ook nodig om zaken als medicijnen, contrastvloeistoffen, drugs etc. uit het water te halen.



Grafiek uit IVAM: LCA-quickscan vergelijking onkruidbestrijdingsmethoden
Op volledig scherm bekijken

‘Keuze had bij gemeente moeten blijven’

Vervolgens resteren nog de argumenten van Grashoff over het geringe maatschappelijke belang en de mogelijkheden van alternatieven. Beide punten komen tot uitdrukking in de prijs die we als maatschappij bereid zijn te betalen voor de onkruidbestrijding op verhardingen. Duidelijk is dat niet-chemische onkruidbestrijding drie tot vier keer duurder is, maar ook dat deze alternatieven meer dan 5 keer slechter zijn voor het milieu. Zo blijkt uit een Life Cycle Analyses van het IVAM.

De rekening zien de burgers dus terug op de gemeentelijke begroting. En daar had de keuze voor onkruidbestrijding met het toegelaten van glyfosaat óf met borstelen/branden ook moeten blijven: bij de gemeente. Belangrijk is verder dat het aanwezig zijn van alternatieven geen aanleiding mag vormen voor een algemeen gebruiksverbod. Zo’n ‘alternatieventoets’ vindt namelijk al plaats op grond van de Toelatingsverordening voor stoffen die voorkomen op een lijst met zogenoemde substitutiestoffen. Glyfosaat staat niet op die lijst.

‘Schokkend gebrek aan onderbouwing’

Schokkend is ook het gebrek aan onderbouwing van het besluit. Nefyto heeft een beroep gedaan op de Wet openbaarheid bestuur om te achterhalen of diverse argumenten die ten grondslag liggen aan het besluit, konden worden onderbouwd. Gebleken is dat het ministerie van IenM dat niet kon, voor geen van de door Nefyto aangedragen stellingen.

De land- en tuinbouw zou kunnen denken dat zo’n discussie over onkruidbestrijding op verhardingen hen niet raakt. Niets is minder waar. Dit gebruiksverbod kan een precedent scheppen op grond waarvan de politiek maatregelen neemt om op basis van sentiment en politieke voorkeur de spelregels voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen te omzeilen.

Sentiment en politieke stemming

De industrie stelt voor miljoenen euro’s aan dossiers samen, maar de vraag of een middel ook echt mag worden gebruikt, wordt dan beantwoord op basis van sentiment en politieke stemming. De investeringen van de praktijk in geïntegreerde gewasbescherming, vakbekwaamheid en (keuring van) apparatuur worden volkomen genegeerd. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?

Deze ontwikkeling zet de rechtszekerheid onder druk en ontmoedigt investeringen in R&D en de ontwikkeling van nieuwe middelen voor geïntegreerde gewasbescherming. Het is daarom van belang dat via de rechter duidelijk wordt wie er hier in zijn recht staat.


Nieuwsbrief akkerbouw

Schrijf je in voor deze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van ontwikkelingen binnen akkerbouw.

  • Datumnotatie:MM slash DD slash JJJJ
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Beheer
WP Admin