Bedrijfsleven betaalt overgang naar ZBO’s

Den Haag – De kosten van het hervormen van de keuringsdiensten tot een ZBO Plant en ZBO Dier zullen zoveel mogelijk via het retributiestelsel worden doorberekend aan het bedrijfsleven. Dat schrijven minister Stef Blok (Rijksdiensten) en staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken aan de Tweede Kamer.

Het kabinet blijft bij de voorkeur om de fytosanitaire en veterinaire keuringsdiensten publiek te gaan regelen via publiekrechtelijke zelfstandige bestuursorganen, ZBO Plant en ZBO Dier. Beide ZBO’s behouden een eigen rechtspersoonlijkheid. Het beoogde voordeel van het bundelen van keuringsdiensten onder deze twee ZBO’s is volgens het kabinet een verdere professionalisering in positionering en governance en een nog toekomstbestendiger internationaal aanzien. Dit is van belang voor de Nederlandse exportpositie van agrarische producten.

Het huidige systeem van keuring en toezicht is volgens het kabinet kwetsbaar, omdat zowel de keuring als het toezicht binnen de inspectiedienst zijn gebundeld en waarbij privaatrechtelijke instanties een grote rol hebben. “Ook de Europese Commissie en derde landen wijzen Nederland erop dat dit systeem niet voldoet aan de eisen van onder andere een onafhankelijk bestuur en het niet vermengen van private met publieke activiteiten”, schrijven Dijksma en Blok.

Ze wijzen erop dat toezicht en keuring op veterinair en fytosanitair terrein een belangrijk publiek belang dienen. “De publieke borging van het belang van volksgezondheid en voedselveiligheid dient niet voor discussie vatbaar te zijn”, vinden de politici, die eraan hechten dat de keuring en toezicht worden uitgevoerd door een belangen-neutrale organisatie in het publieke domein, onder volledig ministeriële verantwoordelijkheid. Dit geldt niet alleen voor de dierlijke controles, maar ook voor de plantaardige. Met name vanuit de plantaardige hoek is er veel commentaar op deze plannen. NAK en pootaardappeltelers vinden dat het huidige systeem goed werkt voor acceptabele kosten.

Hoe de nieuwe instellingen er precies uit komen te zien, is nog niet duidelijk. Hiervoor zal in overleg met de keuringsinstellingen, waaronder de NAK, Bloembollenkeuringsdienst en Skal, een agenda worden opgesteld.