Akkerbouwer koelt, bewaart en sorteert op windenergie

Klaas (43) en Annemarie (39) Nienhuis hebben in vof in Uithuizen (Gr.) een akkerbouwbedrijf met 155 hectare land (deels pacht). Annemaries vader Frans werkt na de bedrijfsopvolging nog mee op het bedrijf. Nienhuis investeerde in december 2019 – midden in EAZ-land – in een Solid Wind Power-windmolen. - Foto's: Jan Willem van Vliet

Het bedrijf ligt op het Hoogeland, op 2 kilometer afstand van de zeedijk en de Waddenzee. Op de achtergrond is de windmolen (ashoogte 15 meter) te zien. Nienhuis kocht de molen om de windenergie in te zetten voor bewaring, koeling en sortering. Energie die vooral in najaar en winter nodig is. Juist dan waait het hard – zeker hier – en heb je weinig aan zon. Bovendien draait een molen dag én nacht.

De windmolen kostte €109.000, het berekende jaarrendement is 70.000 kWh. NIenhuis kan de investering in 8 jaar tijd terugverdienen. Met de molen haalt de akkerbouwer een flinke hap van zijn jaarverbruik van 190.000 kWh af, ook omdat hij alle stroom voor het eigen bedrijf gebruikt. Zijn oude energierekening bedroeg €23.000.

Nienhuis controleert het perceel wintertarwe rond de windmolen. Hij wilde het liefst een Solid Wind Power-molen. Volgens hem een bewezen systeem waarbij het rendement iets hoger ligt dan van twee EAZ-molens. Grootste voordeel: hij zou maar één molen nodig hebben en qua prijs en ashoogte is er geen verschil tussen 1 Solid Wind en 2 EAZ’s.

De gemeente kende Solid Wind Power indertijd echter nog niet. De welstandscommissie vond de wieken te lang en vertelde Nienhuis dat hij met EAZ wél direct mocht bouwen; dat type kenden ze immers. Met aanvullende rapporten van de fabrikant kon Nienhuis uiteindelijk toch aan de slag.

Nienhuis koos niet alleen vanwege de energiebesparing voor een windmolen. De molen was ook een strategische keuze. De teler verwacht dat EU en overheid in de toekomst een soort van afvinklijst gaan hanteren. Hoe meer vinkjes, hoe hoger je op de lijst komt om producten te kunnen verkopen. Eigen energie opwekken is zo’n vinkje. Met het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) denkt Nienhuis ook een voordeel te hebben.

De windmolen staat dichtbij het erf, op 50 meter afstand van de dichtstbijzijnde loods. Qua onderhoud is dat ideaal. Bovendien kan de molen gekanteld en platgelegd worden. Er hoeft geen kraan aan te pas te komen.

De windenergie wilde Nienhuis vooral voor deze plek gebruiken: de koeling van de wortels. Daar staan van eind oktober tot begin april 1.020 kisten in een koelcel. Nienhuis koelt de wortels eerst tot 1 graad en moet ze daarna op temperatuur houden. Dat zorgt voor een enorme piek in energie.

Dit is de aardappel- en uienbewaring. Deze producten liggen van eind augustus tot begin maart in bewaring. De helft van de windenergie zal Nienhuis voor deze bewaring inzetten.

Iets verderop in de loods staan de sorteermachines. Het is er in deze periode van het jaar uiteraard nog rustig, er liggen alleen aardappelmonsters. 20% van de windenergie zal nodig zijn voor het sorteren,. Dat vindt van september tot en met december plaats. Ook dan heb je veel meer aan wind dan aan zon.

Nienhuis kan via een app op zijn mobieltje eenvoudig zien hoeveel windenergie hij opwekt. Tijdens het maken van deze Boerderij-reportage waaide het maar matig.

Op het akkerbouwbedrijf zijn ook 500 zonnepanelen; samen goed voor 165.000 kWh per jaar. In combinatie met de windmolen zou Nienhuis ruim zelfvoorzienend kunnen zijn, maar zijn bedrijf verbruikt in de zomer natuurlijk nauwelijks energie. Toch is er wel degelijk rendement. In maart en april draait de wortelkoeling nog volop en worden wind- en zonne-energie gebundeld. Dat geldt ook voor het eind van de zomer en het begin van het najaar als de aardappelen en uien in bewaring liggen.

De kisten rechts op de achtergrond komen straks onder meer in deze nieuw te bouwen loods te staan. Een groot deel van de zonne-energie gaat overigens in een gunstige SDE-regeling terug het net op. Nienhuis krijgt dan een vergoeding van 11 cent per kWh. Zo verbruikte de teler in juni slechts 3.000 kWh zelf en leverde hij 19.000 kWh terug aan het net.

Toch verwacht Nienhuis dat hij de helft van de zonne-energie voor het eigen bedrijf kan gebruiken. Zeker als hij het stroomverbruik van zonne- en windenergie in zijn bedrijfsvoering gaat optimaliseren. In combinatie met de windmolen beteken dit dat hij zo’n 145.000 kWH energie kan besparen. Uitgaande van deze cijfers kan de energierekening dan van €23.000 naar €5.400 gaan. Daar komen de inkomsten uit de teruglevering van zonne-energie nog bovenop.

Nienhuis in een perceel zaaiuien. Een van de vier rooivruchten in zijn bouwplan. Hij teelt 48 hectare pootaardappelen, 25 hectare suikerbieten, 9 hectare peen en 9 hectare zaaiuien. Daarnaast heeft de akkerbouwer 60 hectare granen ten behoeve van vruchtwisseling en bodem. Alle stro wordt standaard gehakseld om die bodem in topconditie te houden.

Nienhuis heeft 4 hectare ingeruimd voor kruidenrijk akkerland en wintervoedselakkers. Ook dit ziet de teler net als groene energie als meerwaarde en extra vinkje.