Advies van coaches: relativeer negativiteit

Veel boeren mopperen wat af, maar daar wordt het werk niet leuker van. Het advies van coaches: steek geen energie in wat je niet kunt veranderen.

De omgeving van boeren is volop in beweging. Steeds verandert er wel iets, is het niet de wet- en regelgeving, dan is het wel de visie van de maatschappij op de manier van produceren. De agrarische sector ligt onder een vergrootglas en dat vinden veel boeren knap vervelend. “Maar de meeste ondernemers anticiperen hier op, dat hoort bij ondernemerschap”, zo schreef agrarisch coach Pauline Hogenkamp onlangs op Boerderij.nl. Ze stelde echter ook vast dat er ‘helaas een grote groep is die maar blijft roepen dat de maatschappij respect voor hen moet hebben. Maar respect is niet iets wat je krijgt door erom te vragen en ook niet door jezelf in een slachtofferrol te positioneren. Respect dwing je af door de wijze waarop je je gedraagt’.

De zienswijze leverde een stroom aan reacties op, meestal precies in de sfeer waarover de coach schreef. Reageerders noemden het geraaskal, onzin en zelfverrijking. Hogenkamp zou geld verdienen met onterecht opgestreken Europese subsidies voor bemiddeling tussen boeren en overheden en meer van die strekking.

Ongenoegen onder boeren

“Ik vraag me wel eens af of het allemaal wel boeren zijn die reageren”, zegt agrarisch coach en mediator Truke Zeinstra. “Daar waar ik kom, hebben mensen het moeilijk, dat wel. Ze hebben problemen waarvoor mijn hulp is ingeroepen, maar ik maak nooit mee dat ze zó afgeven op de overheid, op de media, op burgers en op elkaar.”

Het ongenoegen begrijpt ze overigens wel. “Als er met een grote kop in de krant staat dat het aantal megastallen verdubbeld is, dan voel je je als boer aangevallen. Er zit een vooronderstelling in, namelijk dat het iets heel ergs is. Naderhand zeiden de onderzoekers van dat rapport dat zo’n grote stal voor het dierenwelzijn helemaal niet ongunstig is, maar dat zie je dan weer niet terug in grote krantenkoppen. Dat is jammer.”

Boeren voelen zich slachtoffer

Veel boeren voelen zich slachtoffer, denkt Zeinstra, en dat kan ze zich ook best voorstellen: “Boeren worden veel minder dan vroeger gesteund door de politiek en hun belangenbehartigers komen ook niet heel erg voor ze op. Dus gaan ze zelf reageren, want het is erg moeilijk om iets negatiefs van je af te laten glijden als je er zelf van overtuigd bent dat je het wél goed doet.”

Boeren kunnen elkaar enorm de put in praten en elkaar bevestigen in een negatieve sfeer

Gebed om kalmte

Is er geen manier om je mentaal te wapenen tegen negatieve berichtgeving? “Goeie vraag”, zegt agrarisch coach Jan van der Zee. Het helpt volgens hem in elk geval niet om met elkaar mee te gaan zitten huilen. “Boeren kunnen elkaar enorm de put in praten en elkaar bevestigen in een negatieve sfeer.”

Zelf adviseert Van der Zee naar eigen zeggen altijd om zaken met humor te bezien en waar mogelijk veel te relativeren. “Het klinkt een beetje goedkoop, maar dat is wel waar het op neerkomt. Maar het is niet makkelijk.”

Van der Zee refereert aan enkele regels uit bekende Gebed om Kalmte:

God, schenk mij de kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen,
de moed om te veranderen wat ik kan veranderen,
en de wijsheid om het verschil hiertussen te zien.

Van der Zee: “Of je nou religieus bent of niet, er zit een kern van waarheid in. Het verschilt per persoon, maar soms kun je dingen gewoon niet veranderen en dan moet je daar ook geen energie in steken.

Coach, partner of goede vriend of collega

Maar de wijsheid om te zien wat je wel en niet kunt veranderen, die heb je niet zomaar. Daar heb je meestal hulp bij nodig. Je kunt er een coach bij halen, maar dat hoeft niet per se. Als je maar ‘spiegelt’ met iemand die je boven de materie uit tilt. Een goede vriend, een collega, je partner, als het maar iemand is die niet met je meehuilt want dan kom je niet verder.”

Kom ook buiten de landbouw en erger je niet

“Critici zitten overal”, schreef Hogenkamp. “Filter die berichten tot de werkelijke boodschap, zonder je eraan te ergeren. Kijk vervolgens naar je eigen bedrijf en inventariseer wat er nodig is dat te blijven optimaliseren. Het is de enige manier om op een toekomstwaardige wijze een bedrijf te runnen.”

Ergens tegen vechten kost energie, ergens vóór vechten geeft energie

Zeinstra voegt daaraan toe: “Beweeg je ook in kringen buiten de landbouw, tussen burgers en consumenten en leg uit wat je doet en waarom. Geef er een positieve draai aan. Er zijn al zoveel mensen die dat op de een of andere manier doen. Met educatie, open dagen, het bedrijf openstellen voor de koeiendans, noem maar op. Het heft in eigen handen nemen, helpt echt.”

Hogenkamp: “Ergens tegen vechten kost energie, ergens vóór vechten geeft energie.” De keuze is aan de boer.