Aanpassing afroming dier- en fosfaatrechten vanaf 2025

Het verhogen van het afromingspercentage bij de handel in fosfaatrechten en de invoering van de afroming bij de handel in dierrechten wordt niet meer dit jaar van kracht.

Dat blijkt uit de uitwerking van het plan van aanpak voor de mestmarkt, die demissionair landbouwminister Piet Adema naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De verhoogde afroming zal pas per 1 januari 2025 van kracht worden.

De voorbereidingen voor het verhogen van het afromingspercentage worden wel ingezet. Een wetsvoorstel met de aanpassing van de productieplafonds voor dierlijke mest per 2025 en voor de invoering van afroming op de handel in pluimvee- en varkensrechten wordt de komende dagen ter consultatie voorgelegd. Na behandeling van de wetswijziging is het doel om de invoering van de 30% afroming bij de handel in dier-en fosfaatrechten per 1 januari 2025 van kracht te laten worden.

De verhoging van de graslandpremie is de enige maatregel van het plan van aanpak van Adema die dit jaar al concreet in werking zal treden. Volgens het plan wordt de premie voor derogatiebedrijven verhoogd van €20 naar €50 per 10 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare aan terugval in plaatsingsruimte. Er geldt hierbij een maximum van € 20.000 per bedrijf in drie jaar. De subsidieregeling moet het behoud van grasland stimuleren en boeren tegemoetkomen in de hoge mestafzetkosten. Nu de regeling wordt aangepast, wordt ook de aanvraagtermijn opgeschoven naar juli in plaats van juni. Voor de verhoging is maximaal €80 miljoen beschikbaar.

Moeizame gesprekken met sector

In zijn brief aan de Kamer schrijft Adema over de moeizame gesprekken met de sector over de mestcrisis. Een collectief van LTO Nederland, NAJK, ZuivelNL en Natuurweide heeft zelf een aanvullend pakket van maatregelen opgesteld om de mestcrisis aan te pakken, met daarin de vrijwillige tijdelijke verlaging van het aantal koeien, maar ook nadrukkelijk nieuwe onderhandelingen in Brussel over derogatie. Omdat minister Adema op zijn vroegst volgend jaar een mogelijkheid ziet voor nieuwe derogatieonderhandelingen in Brussel, zijn de belangenorganisaties ook niet bereid om verder te praten over het uitbreiden van het plan van Adema met delen van het sectorplan.

‘Ik neem hier kennis van. Gegeven de huidige ontwikkelingen en omstandigheden acht ik niettemin een dialoog met sectorpartijen van groot belang. Ik zal sectorpartijen (waaronder de biologische sector) daarom blijven uitnodigen om in gesprek te gaan over de plannen’, schrijft Adema in een brief aan de Tweede Kamer. De minister wil de sector ook graag blijven betrekken bij de uitwerking van de andere plannen, zoals de voermaatregelen en de vrijwillige beëindigingsregeling. Uiterlijk op Prinsjesdag moet daarvan een concreet voorstel zijn, zodat de regeling per 2025 opengesteld kan worden.

Adema schetst verder dat er eind dit jaar een voorstel voor de graslandnorm zal worden voorgelegd. Naar verwachting eind dit jaar wordt vrijstelling verleend voor het gebruik van renure als kunstmestvervanger.

Nieuwe politieke werkelijkheid

De nieuwe politieke werkelijkheid, met in het nieuwe coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB ook staat dat er in Brussel opnieuw onderhandeld moet worden over derogatie, maakt de situatie complex. Tegelijkertijd staat een ruime meerderheid van de Tweede Kamer achter het plan van aanpak van Adema, waardoor hij wel groen licht heeft gekregen om te beginnen aan de uitwerking van de plannen. Dit komt voornamelijk door de urgentie van het aanpakken van de mestcrisis, nu de mestplaatsingsruimte zo snel afneemt.

De Tweede Kamer vergadert mogelijk op 3 juli over de mestplannen, wellicht met een nieuwe landbouwminister.