Klederdracht als vorm van social media

Deze foto is in 1938 gemaakt in Noord-Brabant: een onverhard erf, links een hond onder een afdakje, aan de muur een vogelkooi en natuurlijk die twee mensen in streekdracht. De boer draagt een wijde broek, lichtgekleurd hemd, zwarte pet en om zijn hals een doekje.

Knoopdoekjes waren niet per se nuttig, ze golden vooral als ‘opsmuk’. De boerin is gekleed in een verzameling zwarte rokken, op haar hoofd een witte muts. Die muts was voor haar het belangrijkste item waarmee ze zich van andere vrouwen kon onderscheiden. Ook weefpatronen in de rok konden iets zeggen over de mate van welstand waarin iemand leefde. Het ware subtiele signalen, maar boeren en boerinnen uit de omgevingen konden ze lezen als de beste. Afkomst, status, burgerlijke staat, alles wat interessant was, kon men aan de streekdracht aflezen als een vorm van vooroorlogse social media.

Boerinnen in zwart betekende geen rouw

Dat boerinnen veelal in het zwart gingen had niet per se met rouw te maken. Het was vooral praktisch, niet omdat je vuil en vlekken er niet zo goed op zag, maar omdat zwarte stof makkelijk te verkrijgen was. Voor tijdens het werk droeg ze over de zwarte rokkenvracht een schort dat meestal ook donker van kleur was. Voor de kerkgang sloeg ze een mantel om de schouders, eveneens zwart maar wel met wat sierlijk borduurwerk er op.

Na de Tweede Wereldoorlog verdween de streekdracht al hielden boeren en boerinnen er het langst aan vast. Dat ook zij er uiteindelijk de brui aan gaven, kwam niet zozeer doordat confectiekleding goedkoper was, maar vooral omdat dat zoveel praktischer was dan al die rokken.

In de video wordt de Brabantse streekdracht in stappen uitgelegd.