Hakselen zoals vroeger is weer hot

Hakselen in vogelvlucht

De zelfrijdende hakselaar ontstond toen getrokken hakselaars werden voorzien van een zelfrijdend onderstel. Dat gebeurde omdat het vermogen van de beschikbare trekkers aanvankelijk onderdeed voor de potentiële capaciteit van de hakselaars. In het begin waren de getrokken Amerikaanse hakselaars superieur, maar al snel werden ook in Europa hakselaars gebouwd. In Europa, en zeker in Nederland, werd hakselen synoniem voor loonwerk, de zelfrijder was de norm. Verschillende bedrijven maakten ze, maar uiteindelijk groeide Claas uit tot ’s werelds grootste fabrikant van zelfrijdende hakselaars.

Belangrijke ontwikkelingen, naast de steeds grotere capaciteit, waren de metaaldetector en drierijers die vierrijers werden en daarna zesrijers. De rijonafhankelijke maisbek van Kemper bleek een van de grootste verbeteringen die de maishakselaar heeft gekend. En met de komst van automatische smeersystemen en slijpinrichtingen was het eindelijk zover dat je aan het eind van de dag minder tijd aan onderhoud kwijt was dan aan het brandstof tanken.

Van één-rijer naar zelfrijder en weer terug

Hakselteam De Tukkers uit Ambt Delden (Ov.) bestaat uit een groepje enthousiastelingen die wekelijks een avond bij elkaar komen om aan oude hakselaars en al wat erbij hoort, te sleutelen. De drijvende kracht is Gerrit van de Riet, die het maishakselen met de paplepel kreeg ingegoten. Omstreeks 1957-1958 verbouwde zijn vader in Twente al de eerste mais. Die werd nog met de hand afgehakt en ook wel met de maaibalk gemaaid, op wagens geladen en thuis met een stationaire hakselaar in een ronde betonnen silo met opzetranden geblazen. In 1959 importeerden ze een Lundell-machine uit Engeland waarmee je een hectare per dag kon hakselen.

In 1970 begon de toen 16-jarige Gerrit als loonwerker in de mais met een getrokken tweerijige hakselaar, een jaar later kwam er een zelfrijder van Fortschritt. In het begin was het evenveel sleutelen als hakselen, al gauw stond de bankschroef permanent achterop de hakselaar om ter plekke te kunnen repareren. Kettingen inkorten en vervangen was dagelijks werk. Eigenlijk ging alles dat kapot kon gaan wel een keer kapot.

Zowel de maisteelt als de techniek ontwikkelden snel. In 1987 kwam de eerste zesrijer op het bedrijf, in 1998 ruilde Gerrit twee zesrijers voor één achtrijer en zo ging het maar door. In 2004 stopte de loonwerktak, maar 4 jaar geleden wilde Gerrit toch weer een hakselaar hebben. Gewoon om weer eens een keer een dagje te hakselen, net als vroeger. In Frankrijk vond hij een leuke getrokken tweerijer, precies wat hij zocht. Gaandeweg kwam er van alles en iedereen bij waarna hakselteam ‘De Tukkers’ was geboren. Dit jaar hakselden ze voor de vierde keer.

Onder andere vanwege wettelijke aansprakelijkheid en regelgeving organiseren De Tukkers geen hakselevenement. Dus geen uitnodigingen, geen biertent en ook geen catering; kort voor ze beginnen melden ze op Facebook wanneer ze gaan hakselen en – je snapt het niet – ‘dan staat er ineens een hele hoop volk op de dam’. Gerrit: “Er zijn er dus meer die het mooi werk vinden.”