Droogzetten per kwartier vraagt strak protocol

Om het antibioticagebruik te verminderen, kunnen koeien per kwartier drooggezet worden, met behoud van de uiergezondheid. Dit vereist een nauwkeurig protocol en sneltesten van melkmonsters.

Om het antibioticagebruik verder te verminderen zouden koeien per kwartier drooggezet kunnen worden, met behoud van de uiergezondheid. Dit vraagt echter om een strak protocol, met sneltesten van melkmonsters, een week voor droogzetten. Koeien met een voorgeschiedenis op het gebied van uiergezondheid moeten altijd met antibiotica worden drooggezet. Dat blijkt uit onderzoek op het proefbedrijf van het Vlaamse ILVO (Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek), waar het antibioticagebruik na een jaar werd gehalveerd.

Selectief droogzetten verfijnen

In de melkveehouderij wordt al jaren selectief drooggezet. Dit zou kunnen worden verfijnd door via sneltesten op het bedrijf te achterhalen of de melk in de laatste week voor droogzetten is besmet met mastitis verwekkende kiemen. Het ILVO-proefbedrijf startte hiermee in 2023.

Met sneltesten kunnen de kiemen in het melkmonster na 18 tot 24 uur al gedetermineerd worden. Concreet wordt voor elke koe één week voor droogzetten van alle uierkwartieren een melkmonster genomen. Die monsters worden eerst getest op verhoogd celgetal, wat kan wijzen op uierontsteking. Bij koeien met een verhoogd celgetal wordt een sneltest gebruikt om de kiemen te detecteren en identificeren. Als er geen bacteriegroei is of het betreft een minder gevaarlijke bacterie, dan wordt de koe zonder antibiotica drooggezet. Als er besmetting is met verschillende soorten of gevaarlijke bacteriën, dan wordt de koe wel met antibiotica drooggezet.

Uitdagingen en aanpassingen

De test om een verhoogd celgetal op te sporen in melkstalen, bleek onvoldoende gevoelig om uierkwartieren met licht verhoogd celgetal te detecteren. Dit leidde tijdens het testjaar 2023 op het ILVO-melkveebedrijf tot een lichte verhoging in het aantal mastitisgevallen en van het gemiddeld tankcelgetal, met name bij koeien met een voorgeschiedenis op het gebied van uiergezondheid. Daarom werd het protocol aangepast en worden alle koeien met een voorgeschiedenis weer rondom drooggezet met antibiotica.

Deze werkwijze is niet zonder risico’s. Het nemen en verwerken van de melkmonsters vergt heel wat technische kennis. Ook voldoende routine bij het uitvoeren van de verschillende handelingen is zeker nodig. Ervaring in de praktijk toont aan dat, zelfs na een grondige opleiding, veel oefening nodig is om voldoende bruikbare resultaten te genereren. Het verwerken van de monsters in de dierenartsenpraktijk zal in veel gevallen dan ook de beste resultaten opleveren, zo stelt het ILVO.