‘De trekker verzoop niet bij hoogwater’

Het water kwam aan het begin van dit nieuwe jaar wel hoog, maar niet te hoog. Dat alles dankzij de maatregelen van het gigaproject Ruimte voor de Rivier. Niet iedereen was er blij mee dat zijn of haar bedrijf weg moest om ruimte te maken voor die rivier, maar het heeft wel geholpen. Want wat kon het water hoog komen.

Lange stokken in de berm

Ik heb me vaak afgevraagd waarom boerenweggetjes in de buurt van grote rivieren lange stokken in de berm hebben staan. Sinds ik een paar jaar geleden mee ben geweest met een zogeheten hoogwatermelkrit, weet ik het: die stokken markeren de zijkant van de weg. Zo kunnen bulk- en melkwagens er ook met een beetje hoogwater nog rijden. Tenzij het te hoog wordt natuurlijk, dan gaat het niet meer.

Trekkers houden het langer vol. Ik weet een boer die bij hoogwater zijn personenauto op de dijk zet en intussen met de trekker door het water van en naar zijn boerderij waadt. Zo gaat het ook met melk ophalen. De grote melkwagen blijft op de dijk staan en boeren brengen zelf, met de trekker en een klein tankje, hun melk naar de weg.

2011: hoogwater bij een melkveebedrijf in de buurt van het Gelderse Doesburg. – Foto: Jan Willem Schouten

Snorkel op de trekker

Maar er zijn hoogwaters geweest die zó hoog waren dat zelfs trekkers dreigden te verzuipen. Daar zit je dan, met een volle melktank en koeien die gewoon door blijven geven. Een loonwerker in de buurt, die tevens erg van knutselen houdt, bouwde in zulke situaties een van zijn trekkers om tot hoogwatertrekker. Vergeef me mijn gebrek aan kennis van technische details, maar het kwam erop neer dat hij de luchtinlaat dusdanig verlengde dat deze werkte als een snorkel. Zo reed hij naar de boeren, of eigenlijk reden ze met zijn tweeën. Eén man zat achter het stuur, de loonwerker zat op de motorkap om met een stok vóór zich in de watervlakte te prikken. Zo voelde hij of ze nog op de verharde weg zaten.

De chauffeur moest halverwege gaan staan omdat zijn zetel onderliep, de trekker ging bijna helemaal kopje onder, maar de snorkel hield het. Zo niet de lege melktank die ging drijven en achter hen dwars kwam te liggen. Met veel gehannes en vermoedelijk ook veel geluk, bereikten ze toch de boeren en haalden de melk op. De terugritten verliepen min of meer op dezelfde manier met als verschil dat de melktank dan zwaar genoeg was om te blijven zitten. En dan te bedenken dat de man op de motorkap niet eens kon zwemmen.

Waargebeurde sterke verhalen

Dit zijn sterke verhalen, maar ze zijn waar gebeurd. Nu de rivier de ruimte heeft, zal de hoogwatertrekker wel niet meer omgebouwd worden. De opritten blijven droog zodat vrachtwagens er gewoon overheen kunnen. Melk hoeft niet meer in kleine tankjes naar de weg gereden te worden en boerderijkinderen hoeven niet meer in de roeiboot naar school.

Het is vooruitgang, zeker weten. Maar eerlijk is eerlijk, die mooie verhalen zal ik missen.