56% minder vlinders in dertig jaar tijd

In ruim dertig jaar zijn vlinderpopulaties met 56% afgenomen. Afgelopen jaar was de vlinderstand kleiner dan ooit geteld en mensen zien steeds minder soorten die normaal gesproken veel voorkomen. Dat meldden statistiekbureau CBS en De Vlinderstichting.

De vijftien algemeenste dagvlinders zijn in tien jaar met ruim 35% afgenomen, komt naar voren in de cijfers. Deze soorten vervullen juist door hun hoge aantallen een belangrijke rol in de natuur, schrijft CBS. “Bijvoorbeeld als bestuivers van bloemen en als voedselbron voor andere diersoorten.”

Het gaat onder meer over het icarusblauwtje (een bruin of blauw gekleurde vlinder) en het groot koolwitje (met witte vleugels, het vrouwtje heeft twee zwarte vlekken op de voorvleugel). Van de veelvoorkomende soorten gingen de meeste in aantal achteruit, drie soorten gingen erop vooruit.

Minder geschikte leefgebieden

In 2024 werden minder zwartsprietdikkopjes en heideblauwtjes gezien dan ooit eerder bij de tellingen. “Het donker pimpernelblauwtje is helemaal niet meer gezien”, schrijft CBS over de donkerblauwe vlinder die beschermd is in Europa. “De soort lijkt uit Nederland te zijn verdwenen.” Het hooibeestje (oranje met een bruine rand en een oogvlek) werd afgelopen jaar juist het meest waargenomen sinds de eerste tellingen in 1992.

De Vlinderstichting en CBS noemen meerdere redenen voor de achteruitgang bij vlinders. “De belangrijkste oorzaak is het verlies en de versnippering van geschikte leefgebieden, zoals heide, open duinen en kruidenrijke graslanden.” Ook worden leefgebieden steeds minder geschikt, onder meer door stikstofneerslag. Daardoor verdwijnen open plekken en nectarplanten. Klimaatverandering komt daar bovenop, met droogte en soms juist extreme regenval als gevolg. Verder laat wetenschappelijk onderzoek zien dat chemische bestrijdingsmiddelen kwalijk zijn voor vlinders.

Het Landelijk Meetnet Vlinders volgt 54 soorten vlinders. Sinds 1992 is er wekelijks een telling op vaste routes. Over het algemeen lijkt het met vlinders die van hogere temperaturen houden wat beter te gaan.