Stabiele basis voor samenwerking dreigt in veel Nationale Parken te vervallen

In de voorjaarsnota kondigt het kabinet forse bezuinigingen aan voor de Nationale Parken. Terwijl de afgelopen jaren is gewerkt aan nieuw Nationale Parkenbeleid voor de periode 2024-2030, bouwt het kabinet de komende jaren haar toegezegde bijdrage van €5 miljoen per jaar tot 2030 aan de parken vrijwel geheel af. Daarmee dreigt de stabiele basis voor veel parken, en voor de samenwerking met onder andere agrariërs, weg te vallen.

De Nationale Parken zijn onlangs overvallen door de aankondiging van het kabinet dat het circa €24 miljoen wil bezuinigen op het dossier Nationale Parken in de Voorjaarsnota 2025 en de daaropvolgende suppletoire begroting. Gaan deze bezuinigingen door, dan vervalt in veel Nationale Parken de stabiele basis waaraan ze afgelopen jaren samen met verschillende partners hebben gewerkt. Dit betekent dat op veel plekken ook de samenwerking met agrariërs onder druk komt te staan.

Nationale Parken zijn meer dan natuurgebieden. Bewoners, ondernemers, terreineigenaren, overheden en andere betrokken organisaties werken er samen aan het versterken, leren en laten beleven van natuur en de daarmee verbonden cultuur. Nationale Parken activeren, verbinden en inspireren. Zo dragen ze bij aan een leefbare mooie omgeving én aan duurzame oplossingen voor klimaat, biodiversiteit, water en ruimte. Met een gezonde natuur als uitgangspunt.

Agrariërs zijn belangrijke samenwerkingspartner

Agrariërs vormen belangrijke samenwerkingspartners voor de Nationale Parken. Dat geldt vooral in de gebieden rondom de natuur. De gebieden waar natuur overgaat in landbouw, bieden juist veel kansen voor de transitie naar natuurinclusieve cultuurlandschappen met voldoende verdienmodellen voor ondernemers. Denk aan een sterkere verbinding tussen producenten en consumenten (stad-land), streekproducten en initiatieven voor het vergroenen van de overgangen tussen landelijk en stedelijk gebied.

Zo zijn er bij Nationale Parken mooie samenwerkingen tot stand gekomen op het gebied van een groen-blauwe dooradering op agrarische bedrijven. Denk hierbij aan het aanleggen van heggen, bloemrijke randen en percelen waarop agriforestry wordt ontwikkeld. Daarnaast kan worden ingezet op kleinschalige recreatievoorzieningen, aanvullend op de agrarische bedrijfsvoering. De financiële middelen van het Rijk zijn nodig om deze samenwerkingen voort te kunnen zetten en te kunnen uitbreiden.

Daarbij is het goed dat wij ons realiseren dat Nationale Parken natuurlijk erfgoed zijn, waarvan de geschiedenis ook altijd een economische waarde heeft gehad, met landbouw, drinkwaterwinning en recreatie. En nog steeds. Uit recent onderzoek van Ecorys blijkt dat het keurmerk nationale parken €70 miljoen aan extra opbrengsten oplevert, bovenop de economische waarde die natuur genereert. Uit Europees onderzoek blijkt dat elke euro die in natuur wordt geïnvesteerd wel 8 tot 38 keer wordt terugverdiend.

Parken verder ontwikkelen

Sinds vorig jaar werken we aan de realisatie van de doelen uit het Nationale Parkenbeleid 2024-2030. De parken hebben zich de afgelopen jaren voorbereid door ambities te formuleren, partnerschappen aan te gaan, nieuwe medewerkers aan te trekken en bovenal cofinanciering te organiseren. Dat is gelukt. We staan samen met onze partners klaar om de Nationale Parken verder te ontwikkelen. De 21 Nationale Parken tekenden medio april met het ministerie van LVVN en 15 samenwerkingspartners, waaronder LTO en BoerenNatuur, een manifest waarin ze dit bevestigen. Het ministerie van LVVN heeft daarbij een grote verantwoordelijkheid in haar rol als stelselverantwoordelijke.

De aangekondigde bezuinigingen maken het voor veel parken onmogelijk hieraan invulling te geven. Vanaf 2027 valt de financiering weg voor taken zoals natuurherstel en verbetering van de biodiversiteit, spreiding van recreatiedruk of vergroening van overgangen tussen landelijk en stedelijk gebied. Daarmee wordt de grootste recreatievoorziening van ons land – de natuur – op termijn onbereikbaar en gaat de natuur achteruit.

Alleen door structureel te investeren in de Nationale Parken kunnen we de verbinding met onze partners en samenleving in stand houden.