‘Komen we van de mest af en tegen welke prijs?’

Terwijl politici, juristen en belangenbehartigers zich (terecht) druk maken over stikstof, nadert voor de boerenpraktijk het nieuwe mestseizoen en dat betekent: kosten maken, veel kosten. Vooral veel melkveehouders beginnen het jaar met een angstig voorgevoel. Komen ze van de mest af die ze in veel gevallen voor het eerst af moeten voeren omdat ze minder mogen uitrijden? En zo ja, tegen welke prijs?

Van ABN Amro is er positief nieuws. De bank becijfert op grond van gegevens van 1.000 bedrijven dat de gemiddelde melkveehouder er financieel goed genoeg voorstaat om extra kosten op te vangen. Signalen van acute geldproblemen zijn er niet. De liquiditeitspositie is dankzij gestegen melkprijzen toegenomen in het afgelopen jaar. Deze kan zelfs verder verbeteren, ondanks de dreiging van meerkosten voor mest!

Afkloppen natuurlijk, als je zo’n verwachting uitspreekt. Dat doet de bank dan ook. De mestmarkt kan echt ontsporen en dan weet je het niet. De geldverstrekker houdt er ook rekening mee dat ondernemers hun afzetkosten vooruitschuiven. Die zijn daarom nog niet zichtbaar op de lopende rekening. Maar van uitstel komt geen afstel. De dreiging blijft dus.

Verder vooruitkijken

Toch moet het aan de gunstige melkprijs te danken zijn dat er niet veel meer onrust is. Veehouders die er nu (nog) gunstig voorstaan, houden rekening met lastiger tijden, maar kijken ook verder vooruit. Ze gaan ervan uit dat met een paar jaar de markt gestabiliseerd is – omdat de nodige collega’s dan inmiddels gestopt zullen zijn. En ze rekenen (of hopen) erop dat ze die periode kunnen overbruggen.

De aloude gedroomde oplossingsrichting is mestverwerking

Het is meer gevoel dan wijsheid. Want wat zeggen de cijfers? Mestafzetkosten kunnen echt torenhoog oplopen. Varkenshouders waren afgelopen jaar gemiddeld ruim een ton kwijt per bedrijf. Een bedrag dat alleen op te hoesten is in zeer gunstige tijden.

Intussen wordt natuurlijk nog steeds naarstig gezocht naar politieke oplossingen. Gaat Brussel iets meer ruimte geven via toch nog een soort van derogatie? Niets is zeker. Minister Wiersma kon afgelopen week in de Kamer niet anders zeggen dan: zoals de zaken er nu voorstaan, is er in 2026 geen derogatie meer. Dat is waar boeren van uit moeten gaan in hun planning.

Afzetmarkt voor mestkorrels

De aloude gedroomde oplossingsrichting is mestverwerking. Op de weg naar de ideale wereld liggen al heel wat fraaie maar helaas gesneuvelde initiatieven. Toch staat er nu wel een indrukwekkend aantal mestverwerkers. De uitbaters vinden nog steeds dat er voor hun eindproducten zoals korrels zeker een afzetmarkt is.

Veehouder en verwerker hebben elkaar nodig

Maar ook hier betalen de mest leverende veehouders tegenwoordig kapitalen, zoals blijkt uit een rondgang van Boerderij. Liepen varkenshouders jaren geleden nog weg bij tarieven boven €20 per ton mest, nu komen ze voor minder dan €35 vaak niet eens binnen. De prijzen zijn meegestegen met de mestafzetmarkt, wat terecht vragen oproept over hoe dat werkt. Maken ze geen misbruik van de situatie? Geconfronteerd met die vraag zeggen de verwerkers stuk voor stuk van niet. Laten we hen voorlopig het voordeel van de twijfel geven. Veehouder en mestverwerker gaan elkaar meer dan ooit nodig hebben de komende tijd.