‘Stoppen doet al zeer, gedwongen nog meer’

Stoppen met boeren is niet het begin van het einde. De kunst is dit tijdig in te zien.

Het dal in de veehouderijsector is breed en diep. Voornamelijk in de varkenshouderij worden boeren overvallen door de snelheid waarmee de crisis zich voltrekt. Dat komt door een combinatie van hoge mestafzetkosten, aanhoudend lage prijzen en zware financiering door aanpassingen vanwege onder meer welzijnseisen. Tegelijkertijd verdampt het eigen vermogen doordat de waarde van varkensbedrijven keldert.

Emotioneel en moeizaam proces

Dat door deze cocktail van omstandigheden veel varkensboeren gedwongen worden om te stoppen, zal dan ook geen mens verbazen. En toch voelt het voor veel boeren als eigen falen. Zij raken in de put door schuldgevoelens.

Het is inherent aan de vooruitgang dat er boerenbedrijven afhaken. Het CBS berekende al eens dat het aantal bedrijven tussen 1950 en 2014 gemiddeld met vijftien bedrijven per dag afnam. Duizenden families die jaarlijks definitief afscheid nemen van het boerenbestaan. Meestal een emotioneel en moeizaam proces. Want persoonlijk leven en boerenbedrijf zijn zeer nauw met ­elkaar verweven.

Bedrijfsbeëindiging voelt voor veel boeren dan ook letterlijk als snijden in eigen vlees. Edoch, nog veel pijnlijker wordt het als het (van iemand anders) móét. De wereld staat echt op zijn kop wanneer banken, juristen en adviseurs de regie overnemen. Het vertrouwde gezicht van de bankman verandert in dat van een zakelijke schuld­eiser. Er blijft dan geen rooie cent over voor een leven na het boeren. Een uiterst bittere pil. Niet alleen voor de boer zelf, maar ook voor zijn gezin en ouders. De laatsten zien vaak ook hun pensioen in rook opgaan. En dat kan tot enorme spanningen lijden op het persoonlijke vlak.

Stoppen is een nieuw begin

Boeren zijn doorgaans ras-optimisten en gaan door tot aan het gaatje. Maar nemen hierdoor vaak onverantwoorde financiële risico’s, die wel gefinancierd worden. De grote kunst is dan ook om tijdig te stoppen als het niet meer wil. Dan kun je tenminste nog zelf het initiatief en de tijd nemen bij het zoeken naar oplossingen. En dan op onverwachte wegen komen na een ogenschijnlijk doodlopende straat. En stoppen zien als een nieuw begin.