Dijk43 leeft toe naar Weekend van het Varken

Het Weekend van het Varken staat voor de deur. Tonnie en Wilma Veldhuis kijken ernaar uit. Ze nemen met hun veelzijdige bedrijf voor de derde achtereenvolgende keer deel.

Tonnie en Wilma Veldhuis in het Gelderse Klarenbeek doen over enkele dagen voor de derde keer mee aan het Weekend van het Varken. De ondernemers vinden het belangrijk om aan burgers te laten zien hoe varkens worden gehouden. “Dat is iets wat we als sector veel meer moeten doen. We hebben het in mijn ogen aan onszelf te wijten dat de afstand tussen boeren en burgers zo groot is geworden. De meeste mensen hebben geen benul van onze sector”, zegt Tonnie.

Op de boerderij van Tonnie en Wilma is dit weekend van alles te doen. Dijk43 is een veelzijdig bedrijf, met meerdere takken. De ondernemers hebben veel om te laten zien en veel om over te vertellen. Mensenmens Tonnie kan eigenlijk niet wachten tot het zover is. “Mensen rondleiden en informeren over ons bedrijf en onze sector; ik vind het een van de leukste dingen om te doen”, zo vertelt hij enthousiast.

Blik naar buiten

Met hun bedrijf hebben Tonnie en Wilma de blik volledig naar buiten gericht. Ongeveer tien jaar geleden hadden ze dat niet kunnen bedenken. Destijds runden ze een regulier varkensbedrijf, met veel meer dieren dan ze nu hebben. In 2019 werd Dijk43 ontworpen en vormgegeven. De ondernemers hebben 100 zeugen en 550 vleesvarkens, en zetten volop in op verbreding. “Dat was een bewuste keuze, die deels uit nood was geboren. Je verandert ook niet zomaar. Financieel gezien hebben we moeilijke jaren gehad”, vertelt Tonnie.

Met de huidige bedrijfsomvang kunnen Tonnie en Wilma niet mee in de gangbare varkenshouderij. Dat beseffen ze maar al te goed. De ondernemers zetten daarom volop in op korte ketens, zo vertelt Tonnie. “Rechtstreeks leveren aan slagers, dat is onze corebusiness.” Iedere maandag brengt hij met zijn eigen veewagen 25 tot 35 varkens naar een ambachtelijke slachter. “Met de koelwagen van de slachter breng ik samen met onze oudste zoon Wietse de karkassen vervolgens naar drie slagers in de buurt”, zegt Tonnie.

Eigen afzet van 60%

De varkenshouders hebben de eigen afzet de afgelopen jaren flink zien toenemen. Naast de biggenverkoop verkopen ze intussen 60% van de vleesvarkens in eigen beheer. Het overige deel slacht Vion. Het vlees van Dijk43 gaat onder meer bij enkele slagers over de toonbank, wordt verkocht in tien regionale supermarkten en ligt in de pantry, een onbemande winkel. De ondernemers hebben sinds een jaar ook hun eigen boerderijwinkel, die drie dagdelen per week is geopend. “De winkel heeft een boost gegeven aan onze rechtstreekse verkoop”, vertelt Wilma. Wat de ondernemers betreft is de rek er nog lang niet uit. Tonnie: “Ik denk dat 80% eigen vleesafzet haalbaar is.”

Zorg voor mens en dier gaan hand in hand op het bedrijf van Tonnie en Wilma. Naast hun varkensbedrijf hebben ze een kleinschalige zorgboerderij. Twee dagen per week bieden ze dagbesteding aan voor drie mensen. “Op deze manier kunnen we het zelf behappen”, zegt Wilma.

Bijzonder concept

Op Dijk43 hebben ze als het ware hun eigen varkensconcept ontwikkeld. Een concept waarmee ze de in hun ogen goede aspecten van de gangbare en de biologische sector verenigen. Voor de drachtige zeugen en de vleesvarkens is er een buitenuitloop. Een klein groepje vleesvarkens heeft toegang tot de modderpoel. Voor alle dieren op het bedrijf is er bovengemiddeld veel bewegingsruimte. Staarten worden sinds vorig jaar niet meer gecoupeerd, in lijn met de bedrijfsfilosofie. “Onze ervaringen zijn overwegend positief”, zegt Wilma. Tonnie vult aan: “Maar staartbijten komt zo nu en dan nog wel voor. Ruimte is niet de enige factor. Een goed klimaat en voldoende afleiding zijn zeker ook van belang.”

‘De meeste mensen hebben geen benul van onze sector’

De varkenshouders werken in de kraamstal met multi-suckling, waarbij de biggen via een kleine doorgang in de hokafscheiding bij in totaal vier zeugen terecht kunnen. Het lukt de varkenshouders om de uitval tot spenen beperkt te houden tot 8%.

Na het spenen blijven de biggen liggen. Dat voorkomt stress. De gespeende biggen zijn door de gehanteerde werkwijze al lang en breed gewend aan hun soortgenoten uit andere tomen. “Van een speendip is bij ons geen sprake”, zegt Tonnie.

Ontdekkingsreis

De ondernemers zijn zeer gedreven om Dijk43 verder uit te bouwen en vorm te geven. Het bedrijf is al ingericht op het ontvangen van mensen en wil ook nog meer inzetten op educatie. “Na vijf jaar voelt het nog steeds als een ontdekkingsreis”, zegt Tonnie. Hij is blij dat hij samen met Wilma de koers van het bedrijf heeft veranderd. Het werkplezier is toegenomen, zo geeft hij aan. “Bovendien hebben we een fatsoenlijk verdienmodel, met een eerlijke en realistische opbrengstprijs. We zitten nu grotendeels zelf aan het stuur. Voorheen kregen we een afrekening, nu versturen we zelf de facturen.”

‘Hopelijk doen er volgend jaar meer varkenshouders mee’

Het bedrijf van Tonnie en Wilma ligt op een paar kilometer afstand van Apeldoorn. De varkenshouders hopen komend weekend veel bezoekers uit de stad te mogen ontvangen. Tonnie en Wilma hebben de vrijwillige handjes van de leden van de carnavalsvereniging alvast opgetrommeld om te komen helpen bij de organisatie van het evenement. Tonnie: “Hopelijk doen er volgend jaar meer varkenshouders mee aan het Weekend van het Varken. Samen moeten we onze sector tonen.”