Kostprijsstijging vraagt kwaliteitsslag varkenshouderij

De kostprijs in de varkenshouderij loopt snel op. In het sectorrapport van ABN Amro wordt daarom gepleit voor gezondere varkens, productie van kwaliteitsbiggen en het regelen van de mestafzet.

‘Kwaliteit is de kern’, schrijft ABN Amro in zijn sectorvisie over de varkenshouderij genaamd Verder met varkens. De bank refereert met deze kreet aan het Actieplan Vitale Varkenshouderij van de Producenten Organisatie Varkenshouderij, waarin wordt gesteld dat op de huidige weg doorgaan als varkenssector geen perspectief biedt.

ABN Amro wijst in zijn rapport op een aantal zaken die vragen om verandering van de varkensketen: uitholling van Nederlandse concurrentiepositie door kostprijsstijging, groeiende noodzaak van levende export van kwaliteitsbiggen, meer vleesexport naar niet EU-landen en tweedeling in consumentgedrag en in de varkenssector zelf.

Ten opzichte van andere grote varkensproducerende landen is Nederland zijn voerkostenvoordeel kwijt. Tegelijk stijgt de kostprijs als gevolg van verplichte investeringen in technieken voor ammoniakreductie en mestafzet. Het laatste zorgde de afgelopen twee jaar voor een kostprijsstijging van 85 cent tot €1,70 per big en tussen €2,50 en €5,50 per vleesvarken.

Diergezondheid steeds belangrijkere succesfactor

Niettemin zijn er mogelijkheden om met goed georganiseerde mestafzet en constante aanvoer ervan, de mestkosten te verlagen. De vraag naar organisch mest groeit immers, constateert de bank. Door in varkensdichte gebieden mest direct af te voeren naar verwerkers is ook geen opslag meer nodig onder de stal en verbetert het stalklimaat. Dat betekent lagere bouwkosten bij nieuwbouw en verbetering van de diergezondheid.

Diergezondheid wordt een steeds belangrijkere succesfactor voor varkensbedrijven. Een gezonde varkensstapel presteert technisch beter en heeft daarom direct invloed op de marge van de varkenshouder. Bijkomend voordeel van gezonde dieren is beter dierenwelzijn en lager antibioticagebruik. Twee thema’s die belangrijk zijn voor de maatschappelijke acceptatie van de sector, schrijft de bank.

Biggen exporteren onder label

Ten opzichte van 2005 is het aantal biggen 22% toegenomen. De noodzaak meer biggen te exporteren groeit, tot jaarlijks zeven miljoen. Het lukt vermeerderaars echter steeds minder om voldoende marge te maken met de biggenexport, omdat zij er niet in slagen de gestegen kostprijs door te bereken aan de vleesvarkenshouder. Daarom wijst de bank op de mogelijkheid biggen te exporteren onder label. Door garanties te geven voor groei en voerverbruik, weet de buitenlandse koper wat hij mag verwachten van de biggen en is hij wel bereid de investeringen in kwaliteit te betalen.

Export naar Azië blijft groeien

De varkensvleesexport naar Azië groeit de komende jaren door. Driekwart van de waarde van de vleesexport bleef vorig jaar in de EU. Minder dan tien jaar geleden was dat nog 83%. Deze trend zet door. Export naar landen buiten de EU zorgt voor een betere verwaarding van het varkenskarkas. Omdat Aziatische landen vooral goedkopere delen van het varken kopen, ligt het niet voor de hand dat Nederland varkens produceert waarvan al het vlees buiten de EU wordt afgezet.

Keten en conceptproductie is sterk in opkomst. Dit zorgt voor een tweedeling in de sector en bij consumenten. De helft van de vleesafzet in Nederland bestaat inmiddels uit conceptvlees. Dat komt volgens de bank neer op jaarlijks drie miljoen varkens. Een deel van de consumenten heeft geld over voor conceptvlees, waarbij het belang van herkomst toeneemt.