Frisse stal door ondergrondse ammoniakafvoer

De ammoniakreductie bedraagt minimaal 90%, volgens de Deen. Regelmatig voert het ministerie metingen uit. Een meetwagen op het erf is daar getuige van. Het moet gezegd. Tijdens het koffie op terras en later bij de rondleiding op het erf is geen varkensgeur merkbaar. Het concept lijkt dus effectief te zijn.

De voorzijde van de stallen die de Deen renoveert. Berth doet sinds 2 jaar mee aan het zogeheten maanproject van het Deense ministerie van voedsel en milieu. Dit project heeft als doel een varkenshouderij met minimale emissies. De initiatiefnemers hanteren deze gedachte: als het lukt een mens op de maan te krijgen moet het ook mogelijk zijn om varkens te houden zonder dat schadelijke gassen in de lucht komen.

De Deen Jørgen Berth heeft op enkele kilometers van zijn thuislocatie een tweede bedrijf met 2.250 varkensplaatsen, met biggen van 7 kilo tot slachtrijpe varkens. Daar renoveert hij de stallen en maakt deze emissiearm volgens zijn eigen filosofie. - Foto's: Kees van Dooren

Jørgen Berth (70) is opgeleid als chemisch ingenieur en is werkzaam geweest in de kunststofbranche. De verzorging van de van 6.250 vleesvarkens doet zijn zoon. - Foto's: Kees van Dooren

Het hoofdprincipe achter het ontwerp van Berth is frequente mestafvoer, het mestoppervlakte verminderen én putafzuiging. Daarvoor ontwikkelde hij prefab-mestpannen. In deze vierkante mestpannen zit een trechter gegoten waar de mest wordt verzameld.

De gassen die zich in de mest ontwikkelen worden, via openingen net onder de opleg van het rooster, afgezogen. Vandaar verdwijnen de gassen centraal, via de ruimte tussen de zijwand van de mestpan en de trechter, naar de luchtwasser die buiten de stal staat. Ammoniak en andere gassen uit de mest komen zodoende niet bij de varkens. De openingen zitten hier nog niet in de mestpannen.

In de stal, die wordt gerenoveerd, is perfect zichtbaar hoe het concept werkt. De mestpannen komen tegen elkaar te staan. Voor de mestafvoer wordt de uitloop van elke trechter aangesloten op de onderliggende riolering. Aan het eind van de riolering zit een klep om de mest uit de pannen te laten lopen. De klep zit buiten. Doordat de boxen tegen elkaar staan, ontstaat een kanaal voor de afvoer van de mestgassen. De maten van de mestpannen zijn klantspecifiek. Berth gaat in deze stal werken met een derde rooster, de rest is dichte vloer. De boxen van deze afmeting wegen 70 kilo en het kunststof is 8 millimeter dik.

De kleppen om een rij mestpannen leeg te laten lopen zitten buiten de stal, tegen de gevel.

De mest wordt opgeslagen in de buitenopslag. Deze wordt overkapt, zodat ook hier geen gassen ontsnappen.

De thuislocatie kocht Berth in 1991. Daar houdt hij 4.000 vleesvarkens. Dat ging niet zomaar, omdat hij daar tegen een natura 2000-gebied zit. Berth: Alle beperkingen om varkens te houden, zijn hier aanwezig. Dit noodzaakte de Deen de stal emissiearm te maken, anders mag hij hier maximaal 200 vleesvarkens houden. Hij werkt thuis ook met putafzuiging.

De afgelopen jaren investeerde de Deen ¬  1,6 miljoen in het project en de verdere ontwikkeling van de mestpannen, of cassettes, zoals hij deze noemt. Dat bedrag is voor de helft gesubsidieerd met geld van het ministerie https://eng.mst.dk/, deels afkomstig van de EU.

De staldeur blijft in verband met hygiënevoorschriften dicht; 48 uur varkensvrij is de voorwaarde. In de stal liggen varkens met hoge een gezondheidsstatus. Deze krijgen gefermenteerd voer, met als basisgrondstoffen stoomschillen, wei, rogge en soja. De groei zit rond 950 gram per dag en ze prikken 62,2% mager vlees.