‘We zitten vast in ons eigen systeem’

Varkenshouderij is topsport. Alleen door dagelijks keihard te werken, blijft je bedrijf bestaan.

Er is zowel in de varkens- als melkveehouderij veel liquiditeitsnood. Een liquiditeitsprognose kan inzicht geven, maar geen uitzicht. Het werkelijke probleem is onvoldoende marge uit de bedrijfsvoering. Heel simpel: meer uitgaven dan inkomsten.

Vaak weet de ondernemer wel waar de schoen wringt, maar doet hij er onvoldoende aan of denkt er niks aan te kunnen doen. Het laatste gaat deels op voor de opbrengsten. Aan een melk- of varkensnotering kun je weinig veranderen. Aan kwaliteits- en concepttoeslagen wel, maar vaak niet op korte termijn. Resteren de productievolumes en de vaste en variabele kosten.

Kosten in de hand, maar aantallen niet

Vaste kosten komen net als de concepttoeslagen voort uit eerder gemaakte strategische keuzes. Gelukkig kun je wel elke dag werken aan een betere productie en lagere variabele kosten. Op ons bedrijf hebben we de kosten in de hand en ontvangen we een redelijke toeslag. Op aantallen laten we het echter flink zitten en dat knelt.

Bedrijven kieperen om

Opbrengsten worden bepaald door de kopgroep met de laagste kostprijs. Deze kostprijs is bovendien super transparant voor de gehele keten. Nu talloze bedrijven omkieperen, slaan de zogeheten lijkenpikkers toe. Ze kopen voor een appel en een ei deze stallen op. Het woord heeft een negatieve klank, maar maakt gewoon onderdeel uit van de economie. De kostprijs op deze bedrijven wordt van de ene op de andere dag een stuk lager; de koper ziet zijn financiering per dierplaats bij elke aankoop opnieuw dalen.

Het geldt tot vandaag alleen voor stallen en dieren. Grond behoudt zijn waarde. De meerderheid die niet koopt of verkoopt ziet dat zijn bedrijf onder water komt te staan, maar heeft daar bij voldoende rendement niet direct hinder van. De kostprijs zal wel weer scherper moeten. Er ontstaat immers een nieuwe kopgroep die met lagere kostprijzen de notering bepaalt.

Dagelijks topsport bedrijven

Boeren is topsport. Waar je vroeger best een periode wat rustiger aan kon doen, is het nu dagelijks topsport bedrijven, anders lig je er uit. Een plaatselijke journalist wilde hier onlangs meer over weten. Ik heb hem uitgelegd dat niet elke verslaggever voor de NOS hoeft te werken om aan de kost te komen. Een erfbetreder hoeft niet het drievoudige salaris van zijn directeur om te overleven. Met boeren is dit meer en meer wel het geval.

Gevangen in eigen systeem

Grondgebonden boeren kunnen nog wat relaxter boeren, wetend dat ze er altijd uit kunnen stappen zonder dat ze meteen in de bijstand komen. Stalgebonden boeren kunnen dat veelal niet meer, zij zullen hun zwakste schakel moeten (h)erkennen. Bij ons is dat dus het verkoopaantal. Tegen de maatschappelijke wensen in, ontkomen we er niet aan om eruit te persen wat er in zit. Als sector zitten we gevangen in ons eigen systeem.