Er is geen eerlijke prijs

Brandende autobanden, snelwegblokkades en gigantische ravages. Franse, Belgische en Nederlandse varkenshouders zien hun bedrijven langzaam ten onder gaan door internationale concurrentie en kloppen aan bij hun staat en de EU in Brussel. De boeren eisen een betere en vooral eerlijkere prijs, maar is dit wel terecht? Kunnen we om een betere prijs vragen als we structureel te veel en te duur produceren?

Waarom protesteren we?

Enkele weken geleden stond ik op een feestje te praten met een man die me vroeg waarom we eigenlijk aan het protesteren waren. De man handelde in ledlampen en vertelde dat ook zijn bedrijf veel concurrentie had. “Ik ga toch ook niet protesteren in Den Haag als ik mijn lampen niet meer met winst kan verkopen?!”, zei hij. Ik moest hem volledig gelijk geven.

Van lokale handel naar wereldmarkt

We moeten beseffen dat het niet meer vanzelfsprekend is geld te verdienen in de varkenshouderij. Vroeger vertelde mijn opa mij over de tijd waarin hij wekelijks tien varkens verkocht. De handelaar kwam dan langs met een volle portemonnee en onder het genot van een borrel werd er afgerekend. De romantiek van die tijd is helaas voorbij: het ondernemen is verschoven van lokale handel naar een wereldmarkt.

Competitieve kostprijs

De vraag is hoe we een competitieve kostprijs kunnen blijven realiseren. We moeten niet naar slachthuizen wijzen, omdat onze kostprijs te hoog is. Waarom zouden ze ons meer betalen? We concurreren op de wereldmarkt en daar ligt de kostprijs vaak lager.

In de rest van Europa zijn er geen mestproblemen en varkensrechten; de mest wordt vaak zelfs gratis opgehaald. Arbeid en grond zijn goedkoper en er zijn vaak subsidies en belastingvoordelen.

Erwin van de Wolfshaar. Foto: Jan Willem Schouten

Efficiënter produceren

We moeten niet klagen over een oneerlijke ketenverdeling, maar kijken waar en hoe we efficiënter kunnen produceren. We moeten of een meerwaarde creëren of innoveren om onze kostprijs drukken. Er liggen voldoende kansen via bijvoorbeeld warmte­terugwinning, fermentatie, genetica, SPF en niet te vergeten ons vakmanschap.

Natuurlijk heeft onze regering invloed op bovenstaande punten. Daar moeten we ook voor blijven lobbyen, maar we moeten ons wel realiseren dat we ondernemers zijn. Iedereen is vrij om te kiezen waar en hoe hij produceert, al begrijp ik dat stoppen in veel gevallen een onmogelijke keuze is.

Niet om eerlijke prijs vragen

Omdat er geen quotum in Europa is, zorgt een structureel hogere prijs alleen maar voor meer productie en verschuift het slechts tijdelijk het probleem. Dat is marktwerking. Op basis van vraag en aanbod is er slechts één eerlijke prijs en dat is de kostprijs. De varkensprijs zal immers altijd in de buurt van de gemiddelde kostprijs liggen. Omdat de kostprijs in elk land anders is, bestaat er geen eerlijke prijs en moeten we er dus ook niet om vragen!