Verband varkensvlees en hepatitis E onduidelijk

Het aantal gevallen met hepatitis E bij mensen stijgt. Meer dan de helft van de varkens draagt het virus bij zich. Maar het zit ook in andere producten als schelpdieren, groente en fruit.

De varkenshouderij wordt in verband gebracht met een toename van het aantal gevallen van hepatitis E-virus (HEV) bij mensen. Het virus veroorzaakt leverontsteking (geelzucht). Volgens viroloog Wim van der Poel van het Centraal Veterinair Instituut ligt het voor de hand dat het eten van varkensvlees een belangrijke besmettingsoorzaak is. De helft van de varkens draagt HEV bij zich. Maar het virus is ook aangetroffen in oppervlaktewater, schelpdieren en op groente en fruit. De besmettingsroute naar de mens kan dus via verschillende wegen lopen.

Onderzoek naar voorkomen besmetting

In 2015 heeft het Centrum Infectieziektenbestrijding (CIb) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een deskundigenberaad georganiseerd naar aanleiding van de stijging van het aantal gevallen van hepatitis bij mensen. Een deel van de stijging komt door de toegenomen diagnostiek. Daarnaast concludeerde het deskundigenberaad dat de gevolgen van de ziekte in Nederland klein zijn vanwege de beperkte ziektelast voor gezonde mensen. Desondanks heeft het beraad aangeraden dat de NVWA onderzoek moet doen naar het voorkomen van HEV in verdachte varkensproducten. Het gaat om leverworst en leverpaté.

Uit recente onderzoeken van Sanquin en de NVWA blijkt dat in 80% van de onderzochte leverworst en paté positief testten. Als testmethode is de PCR-test gebruikt. Die toont RNA aan maar maakt geen onderscheid tussen besmettelijke en niet-besmettelijke virusdeeltjes. De uitslag zegt niets over of mensen ziek kunnen worden van positief geteste leverworst en paté.

Geen risico bij correct pasteuriseren

Volgens Bart-Jan van ’t Hooft, kwaliteitsmanager bij vleeswarenproducent Stegeman, is het risico op besmetting via leverworst en paté niet aanwezig als de producten op de juiste manier gepasteuriseerd worden. Hij zegt dat wetenschappelijk is bewezen dat bij 20 minuten pasteuriseren op 72 graden HEV onschadelijk wordt. Het RIVM heeft alle producenten onlangs gevraagd om het pasteurisatieprocedé te checken.

Uit literatuuronderzoek van de NVWA blijkt dat mensen hepatitis E kunnen krijgen via het eten van onvoldoende gegaarde varkensproducten. Bij gezonde mensen verloopt de infectie bijna altijd zonder ziekteverschijnselen. Er is nog veel onduidelijk over de besmettingsroute van HEV. De NVWA adviseert om vervolgonderzoek te doen naar de mate van infectiviteit van varkensproducten.