Salmonellabeheersing: aandacht voor hygiëne

Salmonellabeheersing is een hot item in de varkenshouderij. Het staat of valt met de algehele bedrijfshygiëne.

Varkensvlees dat besmet is met salmonella vormt een verhoogd risico voor de volksgezondheid. Slachterijen verlangen daarom varkens aan de haak die vrij zijn van de bacterie. Ze leggen daar steeds meer de nadruk op. Ze willen zo voorkomen dat buitenlandse afnemers partijen vlees afkeuren en exportrestricties opleggen. Salmonellabeheersing wordt voor (vlees)varkenshouders een belangrijk punt van aandacht. Zij moeten voldoen aan de wensen van hun afnemer en willen mogelijke kortingen voorkomen.

Categorieën

Als het gaat om salmonella zijn vleesvarkensbedrijven ingedeeld in drie categorieën. Vlees dat afkomstig is van bedrijven uit categorie 3 heeft een verhoogd risico besmet te zijn met salmonella. Vlees van bedrijven uit de categorieën 1 (gering risico) en 2 (matig risico) is vaak vrij van salmonella. Het is niet ondenkbaar dat slachterijen in de toekomst alleen nog dieren accepteren van bedrijven uit categorie 1. “Volkgezondheid is ontzettend belangrijk. Vlees moet veilig zijn en dus van onbesmet karakter.  Een Duitse slachterij als Westfleisch slacht varkens van bedrijven  uit categorie 3 op het einde van de slachtdag, om besmetting met schone karkassen te voorkomen.  Dat zorgt voor logistieke problemen in de slachterij”, vertelt Cor van Dijk, adjunct directeur bij ABZ Diervoeding.

Acht procent aan de haak besmet

Vergeleken met andere landen is het percentage besmette dieren op Nederlandse vleesvarkensbedrijven gemiddeld te noemen. Aan de slachtlijn is acht procent van de varkens besmet met salmonella. Op zeugenbedrijven is het percentage dieren met een besmetting hoger: ruwweg 50 procent. Dat laat de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) weten. Volgens de GD is het aantal besmettingen met salmonella niet gestegen. De strengere controles in met name de Duitse slachterijen zorgen ervoor dat salmonellabeheersing meer onder de aandacht is.

Weinig salmonella-uitbraken

Een hoog percentage besmette dieren hoeft op varkensbedrijven niet tot ziekte te leiden. Salmonella-uitbraken komen weinig voor. Op vleesvarkensbedrijven kan de bacterie acute uitval veroorzaken. Een klinisch verschijnsel van salmonella is gele, waterdunne diarree. Lusteloosheid en het achterblijven van de voeropname kunnen eveneens wijzen op salmonella-besmettingen. Een te hoge salmonella-druk kan leiden tot mindere technische resultaten.

Hygiëne en preventie

Om klinische verschijnselen te beëindigen en salmonella te verdrijven heeft de GD op zijn website een plan van aanpak gepubliceerd. De gerichte maatregelen die varkenshouders kunnen treffen tegen salmonella hebben veelal betrekking tot de algehele bedrijfshygiëne. Er is ook een entstof beschikbaar. Vaccinatie draagt volgens GD zeker bij aan de beheersing van infecties, maar wordt nog niet veel toegepast.

Preventietips

“Enkel bedrijven met een zeer hoge salmonelladruk wenden zich tot vaccinatie”, stelt Cor van Dijk. Ook hij wijst op het belang van hygiëne. “Als het gaat om salmonellabeheersing draait het eigenlijk allemaal om hygiëne en preventie.”

• Zorg voor schone werkkleding.
• Reinig en ontsmet de afdelingen.
• Werk waar mogelijk volgens het all-in all-out-principe.
• Aanzuren van water en voer helpt ook prima salmonella te beheersen.

Biggen mengen

Als het gaat om salmonellabeheersing is het mengen van dieren volgens Van Dijk risicovol. Dit gebeurt op zowel zeugen- als vleesvarkensbedrijven bij de opleg van biggen. “Varkenshouders streven naar uniforme koppels. Dat is begrijpelijk. Toch kleven er gezondheidsrisico’s aan.”

Ongediertebestrijding

Ongediertebestrijding is eveneens een belangrijk aandachtspunt, zo stelt Van Dijk. “Ratten en muizen zijn dragers van salmonella en kunnen de varkensstapel besmetten.” De regels voor ongediertebestrijding zijn aangescherpt. Boeren die in hun stallen rattengif willen gebruiken, moeten hier per 1 juli 2015 een licentie voor hebben. Van Dijk: “Laat ongediertebestrijding eventueel  door een gespecialiseerd bedrijf uitvoeren.”

Verbeterde resultaten

Varkenshouders die gericht aan de slag gaan met salmonellabeheersing zien hun technische resultaten in de stal vaak verbeteren. Van Dijk: “Hygiënemaatregelen zijn in veel gevallen eenvoudig door te voeren. Betere resultaten zijn een bijkomend voordeel.”