VarkensAchtergrond

Controles NVWA volgens protocol

NVWA inspecteert jaarlijks honderden bedrijven, met als uitgangspunt een checklist van 76 punten. Deze checklist roept veel vragen op.

De Nederlandse Voedsel-en Waren autoriteit (NVWA) inspecteert varkensbedrijven op verschillende zaken. Volgens NVWA is het draagvlak in de varkenshouderij voor de regels laag. In 2013 was de naleving van de regels ter bescherming van het welzijn van varkens 59 procent. NVWA schrijft in het jaarverslag van 2013 dat de meeste welzijnsovertredingen betrekking hebben op de huisvesting van zeugen. In veel gevallen werden gelten en zeugen niet in groepen gehouden, zoals voorgeschreven. Ook kwam het vaak voor dat dieren niet beschikten over een voldoende dicht vloerdeel. De inspecteurs troffen verder een groot aantal overtredingen aan betreffende afleidingsmateriaal, watervoorziening en minimumverlichting.

Uitgangspunt bij de inspecties is een checklist welzijn varkens, die bestaat uit 76 punten op het ­gebied van huisvesting en dierenwelzijn (zie ­
www.boerderij.nl/checklist). De punten lopen uiteen van voldoende vloeroppervlak tot het voorkomen van lawaai in de stal. De punten roepen discussie op, omdat de toelichting vaak niet concreet is.

Inspecties vaak subjectief

Dit betekent dat een NVWA-inspecteur zelf moet ­bepalen wanneer sprake is van een overtreding en welke straf passend is. Volgens Patrick Grijpstra, ­advocaat bij Goorts & Coppens, zijn de inspecties van NVWA hierdoor subjectief. Grijpstra behandelt met grote regelmaat zaken van varkenshouders, die van de NVWA een dwangsom opgelegd kregen. Hierin ziet de advocaat een patroon: “Het is afhankelijk van de persoon wat voor maatregel wordt genomen. We zien in de zaken die we binnen krijgen dat er twee inspecteurs zijn die meteen een dwangsom opleggen. Andere zijn milder.”

Een punt dat onder andere vraagtekens oproept is het aantal uren dat de lampen in de stal moeten branden en met welke intensiteit. Het Varkensbesluit stelt dat lampen minstens 8 uur per dag met een intensiteit van 40 lux moeten branden. In de toelichting voor inspecteurs staat dat dit in de praktijk niet is vast te stellen, een inspectie is immers een momentopname. Toch is dit punt opgenomen in het interventiebeleid van NVWA. Varkenshouders kunnen een boete opgelegd krijgen van € 1.500.

‘Voldoende geschikt’ afleidingsmateriaal

Afleidingsmateriaal mag ook niet ontbreken in de stal, al wordt in de toelichting niet duidelijk wat wordt bedoeld met ‘voldoende geschikt’ materiaal dat de gezondheid niet in gevaar brengt. Een ketting is niet voldoende, autobanden zijn verboden. Het interventiebeleid stelt dat niet beschikken over ‘goed’ afleidingsmateriaal leidt tot € 1.500 boete.

Volgens Rebecca Wanders, inspecteur Toezichtuitvoering Landbouw bij de NVWA, laat het interventiebeleid juist zien dat de inspecties objectief zijn. “Dit beleid geeft inzicht in welke interventies er zijn en wanneer deze worden opgelegd. In het document is te zien wat de procedure is in geval van overtreding.” Sommige punten op de lijst zijn volgens de inspecteur inderdaad lastig te meten. In zo’n geval krijgen inspecteurs het advies goed door te vragen, om zo een beeld te vormen van het bedrijf. Ook ervaring speelt mee, aldus Wanders.

Op het gebied van huisvesting inspecteert NVWA op bewegingsruimte, dicht vloerdeel en spleetbreedte van de roostervloer. Bij scheefliggende roosters of plaatselijke slijtage komt de varkenshouder er met een waarschuwing vanaf. Is echter iets mis met het complete roosterpakket, dan wordt een proces-verbaal opgemaakt. Bij vaststellen van het vloeroppervlak kan de oppervlakte onder de trog meetellen, mits deze minimaal 20 centimeter boven de vloer hangt. Dat NVWA de regels secuur naleeft, blijkt uit de opmerking dat de berekening niet naar boven mag worden afgerond. Volgens Grijpstra is NVWA de afgelopen 1,5 jaar strenger en meer gaan controleren. “Dit is gewoon om geld binnen te halen voor de staatskas en varkenshouders een lesje te leren. Als je extra hard zoekt, vind je altijd wel iets.”

Rechten en plichten

Hoe dan ook, of het een waarschuwing of dwangsom betreft, is er iets niet in orde op het bedrijf dan is het aan de varkenshouder om dit in samenspraak met de inspecteur recht te zetten. In deze situaties kan het volgens Rebecca Wanders helpen op de hoogte te zijn van je rechten en plichten als varkenshouder (zie kader pag. 52) en die van de inspecteur. “Landelijk worden ook regelmatig informatieavonden georganiseerd. Een bezoek aan zo’n avond kan een bijdrage leveren aan een hogere naleving en een soepel verloop van een inspectie.”

 

 

[([002_rb-image-1712946.jpeg]:inzetgroot)]

Tips ter voorbereiding op een inspectie

De checklist geeft inzicht in hoe inspecteurs op een bedrijf rondkijken. Toch kan een inspectie frustratie opleveren bij een varkenshouder, onder andere doordat het veel tijd in beslag neemt.

Daarnaast vindt het grootste deel van de inspecties onaangekondigd plaats, wat voorbereiden lastig maakt. Toch kunnen varkenshouders zich volgens Rebecca Wanders, inspecteur Toezichtuitvoering Landbouw bij NVWA, wel voorbereiden. Ze noemt een aantal adviespunten:

▶ Zorg voor een volledige en inzichtelijke administratie. Als de administratie op orde is, kan de inspecteur direct aan de slag en neemt de inspectie minder tijd in beslag.

▶ Zorg dat erf en stal zijn opgeruimd. Hierdoor kun je eerder en beter inspelen op opvallende zaken.

▶ Behandel de inspecteur zoals jij zelf behandeld wil worden. Wees behulpzaam, dit zorgt voor goede sfeer en snel verloop van de inspectie.

▶ Zorg dat je in goed gesprek komt en blijft met de inspecteur, ook als er iets niet in orde is. Laat de inspecteur zijn constateringen en de consequenties goed uitleggen als dat niet helemaal duidelijk is. Mocht iets niet in orde zijn op het bedrijf, dan is het belangrijk te weten wat van je verwacht wordt.

▶ Laat je inlichten over bevoegdheden van de inspecteurs. Een inspectie is nu eenmaal niet vrijblijvend. Zo is een toezichthouder bijvoorbeeld bevoegd elke plaats te betreden met uitzondering van de woning.

▶ Soms kan een inspectie wel worden aangekondigd: maak daar gebruik van en zorg dat alles wat je kunt voorbereiden, ook is voorbereid. Onder zwaarwegende omstandigheden kan een onaangekondigde inspectie verzet worden naar een ander tijdstip.

▶ Laat je voorlichten door deskundigen of een erkende organisatie en raadpleeg sites zoals www.rvo.nl. Baseer je op feiten en niet op meningen en laat je geen angst aanjagen door spookverhalen van anderen.

▶ Bekijk het interventiebeleid dierenwelzijn op www.boerderij.nl/interventiebeleid. Dit geeft inzicht in welke interventies er zijn en wanneer ze worden opgelegd. In het document is te zien wat de procedure is in geval van overtreding.

[([003_rb-image-1712931.jpeg]:inzetgroot)]

Enkele punten uit de checklist

Uitgangspunten bij de inspecties van NVWA zijn onderdelen uit de Wet dieren en uit het Besluit houders van dieren. Vanuit deze wetgeving is een checklist welzijn varkens opgesteld, die bestaat uit 76 punten op het gebied van huisvesting en dierenwelzijn, (zie www.boerderij.nl/checklist).

Huisvesting

Gelten/zeugen zonder biggen in groepen:

• Gelten en zeugen in afzonderlijke groepen.

• Dicht vloerdeel 1,3 m2.

• Spleetbreedte roostervloer ten hoogste 20 mm.

Gelten/zeugen in afzondering:

• Tijdspanne vanaf spenen tot en met vier dagen na inseminatie/dekking.

• Afzondering van dieren uit de groep i.v.m. agressie of ziekte, waarbij dieren voldoende ruimte hebben om zich om te draaien.

• Voerligboxen met een lengte van tenminste 2 meter.

• Spleetbreedte roostervloer ten hoogste 20 mm.

Kraamhokken

• Voldoende ruimte voor werpen en voor biggen om te worden gezoogd.

• Voor toom biggen ten minste 0,6 m2 dichte vloer.

• Aanwezigheid nestmateriaal als mest-
systeem het toelaat.

• Spleetbreedte beton rooster 10 mm.

Biggenafdeling/ kraam- opfokhok:

• Geheel roostervloer alleen als deze niet bestaat uit beton.

• Gedeeltelijke roostervloer biggen tot 15 kg 0,08 m2 dicht deel.

• Gedeeltelijke roostervloer biggen 15-30 kg 0,12 m2 dicht deel.

Vleesvarkensstal

• Volledige roostervloer verboden sinds 2003.

• Spleetbreedte roostervloer ten hoogste 20 mm.

Welzijnsbepalingen

• Schone en comfortabele ruimte voor varkens.

• Ten minste eenmaal per dag voeren.

• Lichtintensiteit van ten minste 40 lux.

• Het vermijden van continu geluidsniveau hoger dan 85 dBA.

• Het vermijden van constant of plotseling lawaai.

• Beschikbaarheid van voldoende en ­geschikt afleidingsmateriaal.

• Permanente beschikking over vers water.

• Verzorging door voldoende aantal personen, dat beschikt over kennis en vaardigheden.

Beheer
WP Admin