Is uw mais gezaaid? Controleer de veldopkomst!

Alleen een tijdige veldcontrole kan de oorzaak van een slechte veldopkomst helpen opsporen. Worden problemen bij de veldopkomst waargenomen, dan is het belangrijk én nodig een onderscheid te maken tussen opkomstproblemen die zich pleksgewijs of volvelds voordoen.

Pleksgewijs slechte veldopkomst

• Probleem met de maiszaadkwaliteit zeer onwaarschijnlijk.
• Bodemproblemen (natte plekken, verdichting, rijsporen).
• Grote temperatuurverschillen op drogere, lichte gronden (kiemingstemperatuur).
• Verschillen in waterbeschikbaarheid in het zaaibed (capillariteit).
• Vogelschade door kraaien, kauwen, duiven en fazanten.
• Schade door ritnaalden.

Schade door ritnaalden. – Foto’s: KWS

Volvelds opkomstproblemen

In principe is er sprake van een onbevredigende veldopkomst, als meer dan 15% van de kiemplantjes ontbreekt. Het schadebeeld en de oorzaken kunnen zeer uiteenlopend zijn:

1. Korrels worden niet teruggevonden

• Verkeerde zaaischijf (zeer grote korrels).
• Afstrijkers op de zaaischijf foutief ingesteld.
• Verkeerde luchtdruk.

In alle gevallen bleef er maiszaad over!

2. Kiemplantjes ontbreken

• Zoutschade (verbranding) door onnauwkeurig aangebrachte startmeststoffen bij rijenbemesting (verkeerde instelling, stompe, gebogen kunstmestkouters).
• Door fazanten uitgepikt zaad (typische gaten in de bodem).
• Schade door schoffelwerkzaamheden en of wiedeggen (te diep, verkeerd tijdstip).
• Wateroverlast, verrotting van het zaad in te sterk verdichte rijsporen.
• Zaaigoed zeer oppervlakkig afgelegd (vaker bij inzaai in groenbemester, onnauwkeurige diepteregeling van de zaaikouter).

3. Golfvormige opkomst, onregelmatig ontwikkelende kiemplantjes

• Ongelijkmatige zaaidiepte (te snel gereden, stompe kouters).
• Onregelmatige vochtvoorziening in het zaaibed (zaaidiepte ontoereikend).

4. Kiemplantjes zeer verschillend ontwikkeld

• Te los zaaibed (gebrekkige kiemwatervoorziening).
• Kluiterig zaaibed (verstoorde wateraansluiting, langere afstanden voor de kiemplantjes).
• Korrels te diep gezaaid.
• Korrels overdekt (bijvoorbeeld door dichtslibben van te diepe zaaigeulen).
• Lucht- of zuurstofgebrek na dichtslemping, wateroverlast.
• Vraatschade aan de korrel (ritnaalden, duizendpoten, slakken).
• Schimmelvorming (vaker bij lange opkomsttijden na vroege uitzaai en geen of onvoldoende bescherming van ontsmettingsmiddelen).
• Lange ligtijd van niet-gekiemde of kiemende korrels in natte, koude grond.
• Veel zwakke dubbele planten en hiaten na het verrollen van zaadkorrels (rijsnelheid te hoog, stompe zaaikouters).

5. Niet-gekiemde zaden, afwijkende kiemplantjes

• Ongunstige kiemomstandigheden (droogte, koude).
• Grofkluiterig zaaibed (verstoorde wateraansluiting, kiemplanten moeten langere weg afleggen voordat ze opkomen).
• Onderbreking van het kiemproces door koudegolf geeft agressieve bodemschimmels meer kans.
• Te weinig kiemwater bij gebrekkige capillariteit van het wortelbed en/of droogte.
• Verkeerd opgeslagen restantmaiszaad van het voorgaande jaar gebruikt (temperatuur, vochtigheidsgraad, ontsmetting).
• Gebrek aan kiemkracht van het zaaigoed.
• Gebrekkig kiempercentage van het zaaigoed.

Eventuele problemen die mogelijk te wijten zijn aan het maiszaad, zijn enkel te controleren wanneer je weet om welke maiszaadpartij het gaat. Bewaar daarom altijd de etiketten van het gebruikte zaaizaad tot het einde van het seizoen.

De veldopkomst (opkomst van alle gezaaide zaden) is eenvoudig te controleren door willekeurig op een aantal plaatsen in het gezaaide perceel in een rij 13,3 meter uit te passen, het aantal planten over deze afstand te tellen en dit te vermenigvuldigen met 1.000. Als er sprake is van wegval van planten en/of zaden die niet zijn ontkiemt, dan hoeft dat nog geen probleem te zijn, zolang het gaat om een ‘regelmatige onregelmatigheid’; het beeld waarbij er hier en daar een plant mist.

Er moet niet te snel worden overgegaan op overzaai of bijzaai, omdat dit extra kosten met zich meebrengt en het niet gezegd is dat dit wordt terugverdiend door een hogere opbrengst en/of betere kwaliteit.

Raadpleeg bij twijfel over de veldopkomst uw regionale KWS-adviseur.