RVS: fosfaatrechten inmenging in eigendomsrecht

De Raad van State is kritisch op het wetsvoorstel voor de invoering van fosfaatrechten in de melkveehouderij. “De introductie van het fosfaatrechtenstelsel betekent een inmenging in het eigendomsrecht van de melkveehouderijen”, constateert de Raad, die het wetsvoorstel van staatssecretaris Martijn van Dam (EZ) heeft beoordeeld voordat het naar de Tweede Kamer werd gestuurd.

De Raad van State vindt dat er sprake is van inmenging van het eigendomsrecht omdat bij de toekenning van het aantal fosfaatrechten geen rekening wordt gehouden met op zichzelf gewoon toegestane uitbreiding van de veestapel na 2 juli 2015. Dat betekent dat op grond van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens een zogenoemde eigendomstoets moet worden uitgevoerd. Bij deze toets wordt onder andere gekeken of de maatregel in evenwicht is met het algemeen belang waarvoor een maatregel wordt genomen.

Afroming fosfaatrechten

Het ministerie heeft bij het opstellen van het wetsvoorstel deze eigendomstoets gedaan in verband met de invoering van de peildatum van 2 juli 2015. De Raad van State vindt dit echter niet voldoende en vindt dat ook bij de afroming die in het wetsvoorstel is opgenomen een eigendomstoets moet worden gedaan. Dat geldt voor zowel de generieke korting, waarbij alle melkveehouders fosfaatrechten moeten inleveren per 1 januari 2018, als voor de afroming bij handel in fosfaatrechten, waarbij bij iedere transactie 10 procent van de fosfaatrechten ingeleverd moeten worden. De Raad van State heeft er moeite mee dat de afroming van rechten bij handel ook door gaat als de fosfaatproductie al onder het nationaal plafond is.

EZ vindt dat wetsvoorstel niet neerkomt op onteigening, RvS wil eigendomstoets

De Raad van State adviseert de eigendomstoets voor beide punten alsnog te doen.

Het ministerie stelt in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat er geen sprake is van onteigening, maar van regulering door de overheid. Zo neemt de overheid geen koeien af, maar kunnen ondernemers de dieren zelf verkopen als de fosfaatproductie wordt beperkt. Het ministerie is van mening dat regulering is toegestaan in het kader van algemeen belang. Omdat het gaat om regulering en niet om ontnemen, hoeft de staat geen schadevergoeding te betalen.

SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf heeft al vraagtekens gezet bij de uitleg van het ministerie. Bij de behandeling in de Tweede Kamer zal het naar verwachting nog verder besproken worden.

Op verzoek van SGP rondetafelgesprek met deskundigen

Op verzoek van Dijkgraaf komt er ook een rondetafelgesprek met deskundigen over fosfaatrechten. Een meerderheid steunde het voorstel,  mits dit het proces niet vertraagt.