Royal A-ware tevreden over eerste jaar Kaasmakerij Heerenveen

“We maken steeds meer specialiteiten. Uiteindelijk moeten we meer dan 80 recepturen aankunnen. Momenteel zitten we halverwege. Dat vind ik een hele prestatie van onze mensen. Wij zijn echte kaasmakers. Vakmanschap is verschrikkelijk belangrijk. Een mooi voorbeeld is de bolle Edammer. Dat is een lastige receptuur, maar het lukt ons goed. Deze kaas zul je in Nederland niet veel zien. Die gaat vooral voor de export. Het is een authentieke Nederlandse kaas. Binnen het Edammer segment zijn er ook andere specialiteiten, die we kunnen maken. Bij de landelijke kaaskeuring van afgelopen najaar hebben we ook goed gescoord. Eigenlijk is alles tot nu toe nog altijd conform wens gegaan.”

U bent een optimistisch man, maar de nieuwe kaasmakerij is van start gegaan in een moeilijke markt, en het is er gaandeweg niet echt gemakkelijker op geworden.

“Ja, dat is zo, maar er ontstaan ook altijd weer nieuwe evenwichten in de zuivelmarkt. Wel is het zo dat je in een opstartfase altijd onderbezetting hebt. Je kunt niet van het eerste begin af 100 procent vol bezet draaien.

Maar de lage kaasprijzen waar nagenoeg de hele bedrijfstak mee worstelt dan?

“Ik zal niet ontkennen dat de kaasmarkt uitdagend is en dat de verkoopprijzen onder druk staan, maar niet alles is een gegeven op die markt. We zien ook dat soms onnodig laag wordt verkocht, om maar volume te behouden. Daarmee doe je volgens ons jezelf tekort. Wij blijven in kaas geloven.”

Als je niet meegaat met zo’n dalende markt, verlies je toch je klanten?

“Als je je klanten koestert, blijf je opbouwen. Je ziet aan de statistieken dat Nederland de kaasafzet heel goed op peil houdt, ondanks het verlies van Rusland. Er zijn op tal van plaatsen nieuwe afzetmarkten gevonden. Zelf zijn we actief op meer dan 50 verschillende exportmarkten. Stel je eens voor hoe de situatie was geweest als Rusland niet dicht was gegaan!”

Jullie hebben misschien relatief gemakkelijk praten, want in Heerenveen zijn jullie ook niet echt een foliekaasmaker.

“Klopt. We zijn meer een specialiteitenproducent, maar wel één met een grote flexibiliteit, en met volumes.”

Met de kaas gaat het dus goed. Zitten jullie met de melkaanvoer ook waar jullie willen zitten?

“Ja, we hoeven niet op zoek naar meer melk. Er is momenteel veel aanbod van melk van andere zuivelfabrieken. Maar dat is korte termijn. Desondanks nemen we wel nieuwe melkveehouders aan. Dat is mede omdat we mooi doorgroeien in onze niet-kaas activiteiten. In onze yoghurtfabriek in Coevorden plaatsen we twee nieuwe productielijnen bij, omdat de markt voor yoghurts goed groeit. Er komt steeds meer aandacht voor de goede voedingswaarde van zuivelproducten. We spelen in op deze trend.”

Hoe passen nieuwe leveranciers daarbij?

“Wij kunnen extra melk gebruiken. Boeren kunnen zich altijd bij ons aanmelden. Wij kijken dan naar de ligging ten opzichte van onze RMO routes. Voor onze Nederlandse klanten is weidemelk een voorwaarde. Zoals gezegd nemen wij alle aanvragen serieus in behandeling, maar we kunnen helaas niet alle verzoeken honoreren.

Bellen nog veel boeren om te mogen leveren?

“Na het besluit over de fusie tussen DOC Kaas en DMK was het een tijdje rustig, maar de laatste maanden merken we weer een toenemende interesse.”

Klaas de Jong: ‘Als je je klanten koestert, blijf je opbouwen.’

Hoe kijken jullie nu terug op die tijd?

“We hebben er ons afgelopen voorjaar ook nog wat mee bemoeid en ik sta nog altijd achter wat ik destijds heb gezegd. Die fusie is slecht voor de kaasprijs en dus ook de melkprijs in Nederland. DMK heeft een breed productportfolio, maar dit levert geen meerwaarde voor de leden. DMK behoort al jaren tot de slechtste uitbetalers in Duitsland. Het verschil met Nederland is dit jaar alleen weer groter geworden. Wij zien voor de leden van DOC Kaas ook geen voordelen. Zoals bekend, hadden wij veel liever een Nederlandse samenwerking gezien. Wel vind ik het vreemd dat het fusievoorstel van DOC Kaas en DMK onlangs is ingetrokken. Zoiets gebeurt niet vaak. Voor de leden van DOC Kaas vind ik dit echt jammer. DOC Kaas is en blijft een prima bedrijf. De leden verdienen een betere  toekomst. Ze zeggen wel eens ‘van uitstel komt afstel’. Misschien is dit voor de leden van DOC een aangelegen moment om nog eens goed naar de fusiebeloftes te kijken?”

Hoe kijken jullie aan tegen de toekomst van kaas?

“Wij blijven geloven in kaas. Anders kan ik beter vandaag nog met pensioen gaan. Kaas was, is en blijft een fantastisch product. Kaas maken is een prima manier om melk tot waarde te brengen. Ik loop lang genoeg mee om te weten dat er altijd weer andere tijden komen. Natuurlijk is 2015 een bijzonder lastig jaar voor de zuivel; de sector heeft het zwaar. De prognose van de Europese Commissie, dat het tot 2020 slecht blijft, geloof ik echter niet. De markt trekt eerder aan en we moeten het ons zelf ook niet al te moeilijk maken. Kaas hoeft niet voor te lage prijzen de deur uit.

De melkaanvoer in Nederland stijgt stevig door. Toen wij de bouw van Heerenveen aankondigden kregen we wel eens de kritiek, dat door de bouw van de kaasmakerij er te veel kaas op de markt zou komen. Met de kennis van nu kun je concluderen dat de capaciteit in Heerenveen hard nodig is om alle melk tot waarde te brengen. Je kunt je afvragen wat de melkprijs zou zijn geweest zonder Heerenveen?”

Die melkprijs. Hoe lang blijven jullie nog vasthouden aan DOC + 1 cent?

“Vóór het eind van 2016 willen we onze eigen systematiek klaar hebben. Dit hebben we ook zo besproken met onze boeren. In de nieuwe systematiek – waarover we nauw overleg hebben met onze klankbordgroep – kiezen we voor een andere benadering van duurzaamheid. Ondertussen doen we natuurlijk al wat. We hebben DOC + 1 cent, maar over november keren we een eenmalige premie uit van 2 cent extra, en vanaf volgend jaar betalen we een kwartje per 100 kilo extra voor weidegang als boeren die weidegang met een app bijhouden.