Keuzes pakken goed uit, ganzen wel probleem

Een overzicht in de ruim 2 jaar oude maatlatstal. De maatschap koos voor een recht-toe-recht-aanstal. Geen emissiearme vloer, geen selectiepoortjes, geen separatiehokken, geen wachtruimte. Dat bevalt prima. De lichtstraat in het geïsoleerde dak is 3,5 meter breed.

Een overzicht van de melkvee-locatie in Middelie waar Simon en zijn moeder wonen. Hier lieten zij eind 2016 een nieuwe stal bouwen voor ruim 200 melkkoeien. Samen met vader Eldert die in 2017 is overleden. Het knappe: het bedrijf staat er goed voor, terwijl weinig wordt uitbesteed. Denise: Ik ben enorm trots op de jongens.

Simon (20) zit in maatschap met zijn moeder Denise (44), neven Wimco (28) en Eldert (22) en oom en tante Simon (52) en Els (51). Samen hebben ze 3 locaties, in Middelie en Warder (N-H). Er zijn in totaal 390 melkkoeien en 240 stuks jongvee, er is 256 hectare grasland.

De koeien staan niet in verschillende groepen en kunnen door de hele stal lopen. De stal heeft namelijk een U-vorm. Aan de achterkant is een doorsteek achter de voergang. De ventilatiegordijnen zijn maar 2,10 meter hoog. Toch oogt de stal niet donker.

Er zijn geen aparte separatieruimtes of selectiepoorten in de stal. Hoe minder hekwerk, hoe beter, aldus de Boer. Links van de melkcarrousel bevindt zich alleen een strohok.

De koeien lopen op gewone roosters. Die worden schoongehouden door 4 mestschuiven. Ook hier geldt: vertrouwde, goede systemen zonder tierelantijntjes. De Boer kon kiezen voor gewone roosters, omdat er een luchtwasser is.

Dit is die luchtwasser. De Boer vindt het een prima systeem dat qua onderhoud niet te veel vraagt. Het grootste nadeel van de wasser is een dicht dak, maar het voordeel - gewone roosters zijn toegestaan - is veel groter.

De koeien liggen in diepstrooisel: hennepkorrels. In het begin werkte de Boer met strokorrels. Die kwamen echter per 2017 in big bags. Niet ideaal. De Boer heeft de korrel liever direct in de silo en dat kon met hennepkorrels wél. De overstap pakt goed uit. De hennepkorrel is zwaarder en blijft beter in de boxen liggen. Koeien lopen het diepstrooisel er niet zomaar uit.

Onder de hennepkorrels ligt een rubber mat. Die mat ligt alleen in het voorste gedeelte van de box. Beter qua comfort, stelt de Boer. Op deze manier zijn de knieën goed beschermd als de box kaal is, terwijl het uier zonder mat niet te warm wordt.

De melktank staat buiten, rechts van de carrousel. Die heeft capaciteit voor 25.000 liter.

Alle 256 hectare grond van het bedrijf ligt in natuurgebied Zeevang. Dit open veenweidegebied is een paradijs voor vogels, iets minder voor boeren. Het bedrijf van De Boer ligt midden in het fourageergebied. De ganzenschade is groot.

Het ganzenprobleem is groot en de schade neemt jaarlijks toe. De getaxeerde schade was vorig jaar 850.000 kg droge stof. Gemiddeld is 40 tot 45% van de grasopbrengst voor de ganzen. De eerste 2 snedes zijn meestal nog redelijk, de derde is matig en de vierde snede is er al niet meer&

De ganzenschade gezien van bovenaf. De Boer moet veel bijproducten kopen om het grasverlies te compenseren. De vergoeding is bovendien minimaal, want de nevenschade is veel groter.

De ganzenstront is een voorbeeld, maar de ganzen vertrappen ook de graszode. Dat is te zien aan de zwarte plekken in het land. Er is veel gewas- en structuurschade en onkruid vermeerdert zich snel. Dit alles is ook nadelig voor de Kringloopwijzer.

Dit perceel ligt dicht bij het woonhuis en is minder in trek bij de ganzen. Dat is ook te goed te zien. Het is het beste en meest groene perceel.

Na de bouw van de nieuwe stal heeft De Boer de oude ligboxenstal helemaal verbouwd. Alle asbest is verwijderd en het dak is geïsoleerd. Binnen zijn 5 strohokken waar 40 vaarzen gehuisvest kunnen worden. Ook is er ruimte voor opslag en zijn er 20 ligboxen voor kalveren.

Daarnaast zijn er 20 kalvertaxi s. Die staan op de plek van de oude 2x10-visgraatmelkstal.

Het melken gebeurt in deze 40-stands buitenmelker. Een grote vooruitgang ten opzichte van de oude, te krappe 2x10 waar de koeien niet optimaal voor stonden om gemolken te worden. Nu kan 1 persoon vlot melken. Het draait perfect met de beugels erachter, aldus De Boer.

De maatschap was altijd gewend om werk in eigen hand te houden. Dat bleef ook na 2017 zo; vaste routines. Van al het landwerk op sleepslangbemesten na tot de gecombineerde opgave. Ook voor het melken is de bemanning (opjagen/voeren, melken/schoonmaken) altijd gelijk. Iedereen is op elkaar ingespeeld.

Neven Simon en Eldert aan het werk in de stal. Na het overlijden van Simons vader was het alle hens aan dek. Simon en Eldert zaten nog op school en Wimco schoof door naar het bedrijf in Middelie. Achteraf weet ik ook niet hoe we die periode zijn doorgekomen , vertelt Denise.

De maatschap heeft de stal in de afgelopen 2 jaar nagenoeg volgezet. Het aantal koeien nam toe, maar ook de gemiddelde melkproductie. In 2017 en in 2019 kocht de maatschap daarom fosfaatrechten bij. In totaal ging het om 2.100 kg fosfaat.

De vrije uitloop van de carrousel is breed: 4 meter. De Boer wilde geen versmalling of onnodig hekwerk op deze plek. Anders wordt de uitloop een flessenhals. De koeien lopen op dit deel overigens op rubber; beter voor de klauwen.

De Boer ziet tijdens het melken meer rust onder de koeien. Ze staan individueel en trappen de melkstellen niet af. Er is geen tijdsverlies wat het melken efficiënt maakt. De Boer merkt ook dat vaarzen heel rustig naar de carrousel toekomen.

De melkproductie heeft in de afgelopen 2 jaar een flinke vlucht genomen: van gemiddeld 8.900 kg per jaar tot inmiddels bijna 11.000 kg per jaar. Daarbij noteert De Boer die levert aan Cono - 4,20% vet en 3,57% eiwit. De veehouder past dag en nacht weidegang toe.