Nog geen afnamezekerheid bio-melk

Slager heeft later de zandbodem afgevlakt en er betonplaten overheen gelegd. Daarna volgt pas stro. Hij mest ook vaker uit; eens in de 6 weken. Dat heeft wel resultaat. Er heerst meer rust onder de koeien en het uitmesten duurt nu nog geen halve dag. Ook zijn de dieren schoner doordat de ondergrond droger is.

De lightroof is een uitkomst, stelt Slager. Het is altijd licht en helder in de stal. De constructie is ook sterk genoeg bij storm of hagel. Slager merkt wel dat het stof van de stroverdeler voor meer viezigheid zorgt. Maar dat is te overzien.

Voorin de stal staan twee Lely A4-melkrobots. Slager is er erg tevreden over. De machines zijn technisch degelijk en als er al wat is, kan de veehouder het vaak zelf repareren. Qua aantal melkingen zit Slager op een prima gemiddelde van bijna 3,3 per dag.

Tussen de robots en het vrijloopgedeelte bevindt zich een soort robotpleintje. Met rubber op de roosters voor meer koecomfort. Separatie is er niet. Er is alleen een beweidingsbox (hier niet op de foto).

Aan het eind van de mestgang aan de zijkant van de stal bevindt zich een mestafstort met 300 kuub capaciteit. Dat is te weinig voor de hele winter, maar Slager kan de mest naar een silo met 2.500 kuub pompen.

Slager liet 2 windmolens met SDE+ plaatsen. De kosten: ¬ 85.000. De molens moeten zich in 7 jaar tijd terugverdienen. De aanschaf kon Slager mede doen met behulp van een speciale financieringsoptie van de provincie Groningen. Inclusief zonnepanelen (rechts) is het bedrijf nu energieneutraal.

Inclusief windmolens produceert Slager nu 80.000 kilowatt. Zijn verbruik is 65.000 tot 70.000 kilowatt. Hij heeft dus nog marge. Die marge wil Slager gaan gebruiken voor een nieuwe elektrische auto.

Slager verwacht dat de overstap naar biologisch financieel gezien spannend wordt. Hij anticipeert onder meer door te stoppen met loonwerk. Hij kocht daarom deze balenpers à ¬ 35.000. Slager verwacht minder zware grassnedes met bio en wil dit zelf gaan doen.

De zorgboerderij van maatschap De Heemen. De ongemakkelijke constatering is dat die zorgboerderij er in deze jaren van fosfaatproblematiek voor zorgt dat de maatschap kan blijven boeren. Tot 2016 was de melkveetak de geldmaker .

Een fraai overzicht in de vrijloopstal, Slager controleert de automatische stroverdeler. Het is rustig in het potgedeelte, de koeien staan allemaal aan de zijkant aan het voerhek. Slager had hiervoor net gevoerd. Let ook op de lightroof.

Slager bouwde in het najaar van 2015 een vrijloopstal voor 120 melk- en kalfkoeien. De veehouder koos voor een vrijloopstal waarin de koeien bij een volle bezetting 15 m² ruimte per dier zouden hebben.

Pieter Berend Slager (56) vormt samen met Margreet Wiersema (51) maatschap De Heemen. De maatschap heeft in Stedum (Gr.) een veebedrijf met 100 melkkoeien, 35 stuks jongvee en 62 hectare land. Ook is er een zorgboerderij. - Foto's: Jan Willem van Vliet

Fosfaat was ook op dit bedrijf een thema. Op de peildatum van 2 juli 2015 had Slager 90 melkkoeien en 55 stuks jongvee. De veehouder kon zodoende niet verder groeien en zijn vrijloopstal vol zetten.

Slager had 2 opties om met de nieuwe omstandigheden om te gaan. De eerste was er geen: à ¬ 250.000 fosfaatrechten kopen voor 25 koeien. Zijn bank wilde dat niet financieren. Optie 2 was het jongvee bij een buurman uitbesteden. Een tijdelijke oplossing voor 2 jaar die Slager ¬ 10.000 tot ¬ 15.000 per jaar kostte.

Begin 2018 anticipeerde Slager; hij wilde van gangbaar naar biologisch gaan. Slager speelde al langer met het idee van bio en een gesloten kringloop. Met 62 hectare land, ruim 90 melkkoeien in een stal die voor driekwart volstaat, een potstal, veel vaste mest en weidegang zou dat net moeten uitkunnen, dacht Slager.

Slager is sinds 22 april 2018 in omschakeling met zijn land. Hij strooit geen kunstmest meer en gebruikt geen bestrijdingsmiddelen. Ook stopt hij met de maisteelt (tot voor kort 9 hectare). Dat gewas is in het bio-plan te duur. Daar komt grasklaver voor in de plaats. Slager moet daar een veer laten.

Na 22 april mogen ook de koeien in omschakeling. Dat wordt een dure periode omdat de melkprijs dan nog gangbaar blijft. Op de achterkant van een bierviltje heeft Slager al uitgerekend dat deze periode hem grofweg ¬ 150 extra per dag kost. Dat komt vooral door de dure bio-brok en de lagere melkproductie.

Wat Slager ergert is dat hij dit omschakelingsjaar en ook straks vaste mest moet afvoeren omdat hij aan de stikstofnorm vastzit. Dat vindt hij onbestaanbaar. Die mest had ik dolgraag voor mijn eigen land willen gebruiken. Het past binnen de bedrijfskringloop. Elk maatwerk mist.

Slager verwacht dat de jaarproductie door de overstap naar bio van 9.300 naar 8.000 kilo daalt. Hij weet nog niet of hij op 24 april direct na het land ook met zijn koeien omschakelt. Afnemer FrieslandCampina geeft tot 1 januari 2020 geen afnamezekerheid voor de bio-melk. Slager zit wel in de kopgroep van de coöperatie, maar hij weet nog niet wanneer hij definitief mag leveren. Misschien dat hij dus 2 of 3 maanden wacht.

De automatische stroverdeler maakt zijn ronde door de stal. De machine bevalt Slager zeer goed. In het begin ging de stroverdeler 1 keer per dag rond, nu is dat 2 keer met iets minder product. De machines draait zo beter en probleemloos.

De koeien zijn bedekt onder een laag stro. Dit stro komt van akkerbouwers uit de buurt en hoeft gelukkig voor Slager niet biologisch te zijn. Anders had het financieel ook niet gekund. Per jaar is 200 ton stro nodig.

Doordat de stal niet volledig bezet is, hebben de koeien 18 m² ruimte per dier; 2 keer zoveel als de bio-norm. Ruimte, licht en rust werpen ook hun vruchten af. De melkproductie ligt hoog, de vruchtbaarheid is goed, er is een hoge klauwgezondheid en er zijn weinig ziektes.

De koeien lagen eerst op een zandlaag met daarbovenop 60 centimeter stro. De potstal werd dan 3 keer per jaar uitgemest. Dat werkte niet. Het was meer dan een dag werk en er was veel onrust onder de koeien. Bovendien kwam er te veel zand mee tijdens het uitmesten.