Stedum 13-04-2017 opdr.nr.: 404423
Pieter Berend Slager Maatschap de Heemen vrijloopstal
foto:Jan Willem van Vliet RundveeFoto

Routing aangepast voor betere weidegang

Maatschap De Heemen in Stedum (Groningen) nam in november 2015 een bijzondere vrijloopstal in gebruik. Het niet goed organiseren van de weidegang veroorzaakte in 2016 een flinke productiedip. Met een andere routing en een nieuwe werkwijze moet dat probleem worden getackeld.

Pieter Berend Slager en Margreet Wiersema zijn de ondernemers van maatschap De Heemen in Stedum (Groningen). De melkveehouders hebben 105 melk- en kalfkoeien op 61,5 hectare. Het rollendjaargemiddelde is 8.566 liter, met 4,41 % vet en 3,58 % eiwit. - Foto's: Jan Willem van Vliet

Bij het melkveebedrijf hoort een zorgtak en een dorpstuin. In 2015 namen de melkveehouders een nieuwe vrijloopstal in gebruik. Slager: "Koecomfort was het uitgangspunt. Voor ons zelf wilden we meer arbeidsflexibiliteit. Dat is beide goed gelukt."

De weidegang was vorig jaar niet goed georganiseerd. Slager: "De koeien gingen als kudde naar buiten. Na anderhalf uur gingen de eerste dieren terug naar de stal. Andere koeien gingen er achteraan. Er ontstond een jojo-effect. Dat leidde tot een productiedip."

De eerste aanpassing was vorig jaar niet succesvol. Slager liet de dieren na het melken individueel naar buiten gaan via het voerpad. Koeien die nog niet waren gemolken, konden niet meer bij het voer komen. Slager: "Zo ging het ook niet. Ik ben in augustus gestopt met weiden."

Met een nieuwe routing en een iets andere werkwijze hoopt Slager de weidegang dit seizoen beter te kunnen managen. "Ik laat de dieren straks na het melken weer individueel naar buiten gaan. Maar de andere koeien mogen daar beslist niet onder lijden."

Na het melken kunnen de dieren straks 's via een deur in de zijgevel naar buiten. Via een nieuw betonpad lopen ze naar achteren. "Ze steken nog wel het voerpad over. Maar de koeien die nog naar de robot moeten, kunnen gewoon blijven vreten", aldus Slager.

Op vrijdag 21 april is er een open dag op het bedrijf. Bezoekers zijn tussen 10.00 en 16.00 uur welkom aan de Bedumerweg 41 in Stedum. Pieter Berend Slager en Margreet Wiersema laten graag zien wat ze doen en hebben daarom ook geadverteerd in lokale kranten.

Margreet Wiersema aanschouwt de werkzaamheden aan het woonhuis van de boerderij. De aardbevingsschade is groter dan ze aanvankelijk dacht. "De boel verzakt. Het aantal scheuren is de laatste jaren flink toegenomen. Dat had ik nooit gedacht."

Boerderij De Heemen ligt in het aardbevingsgebied. Momenteel worden er preventieve maatregelen genomen om de bewoners voor onheil te behoeden. De zogenoemde 'High Risk Elements' worden verstevigd. Het gaat onder meer om de kopgevel, de schoorstenen en de zijmuur van de ouder schuur.

Slager: "De stal is onderheid met 176 palen. Het is niet ondenkbaar dat het hoge waterniveau te maken heeft met de trillingen van het heiwerk." De melkveehouder groef een geul om water naar de sloot af te voeren.

Onder het potgedeelte van de stal ligt een zandbed. Om onverklaarbare reden is het waterniveau onder de pot zeker een meter hoger dan in de omliggende slootjes. Dat vereist extra strooien.

De melkveereferentie is 95 koeien en bijbehorend jongvee. "Het uitgangspunt van de financiering was een melkprijs van 34 cent. Met 120 koeien wilden we 1 miljoen liter melk produceren. Vanwege het fosfaatreductieplan hebben we 15 koeien weg moeten doen. We hebben 21 pinken bij de buurman uitgeschaard. Ook dat kost geld."

Slager beschouwt zijn bedrijf als knelgeval wat betreft de fosfaatrechten. "Op 1 mei 2015 hebben we de handtekening voor de stalbouw gezet. Met 120 koeien op 60 hectare zijn wij altijd uitgegaan van grondgebondenheid. We hebben wel de grond maar niet het recht om 120 koeien te houden. Dat voelt oneerlijk."

In het strobed vind je de stenen niet terug, vertelt Slager. "Het gaat ook niet om honderden stenen. Maar zo nu en dan kom je een flink exemplaar tegen. Ik durf in ieder geval niet meer voor de stroverdeler uit te lopen." Dankzij het stro heeft Slager veel vaste mest. In februari heeft hij 500 ton uitgereden. "Dat is op termijn goed voor de bodemvruchtbaarheid."

Het Engelse stro bevat nogal wat stenen. Dat is behoorlijk gevaarlijk, vertelt Slager. "De stroverdeler schiet de stenen weg. Ze worden met een behoorlijke snelheid door de stal gekatapulteerd. In de achtergevel van de stal is een raam vernield."

Meestal kan Slager in de omgeving terecht voor stro. In 2016 was er nauwelijks aanbod. Om kosten te besparen, kocht hij via een handelaar 150 ton Engels stro. Hij betaalde ¬ 95 per ton. Met de kennis van nu had de melkveehouder dat niet gedaan.

Het potgedeelte van de stal omvat 1.800 vierkante meter. De stroverdeler strooit 700 kilo stro per dag. Dat is ook wel nodig om een goed en mooi ligbed te houden. De strokosten zijn behoorlijk en bedragen 2 cent per liter.

De melkveehouders willen de productie per koe verder omhoog krikken. Ze streven naar 9.000 liter per koe. Het liefst halen ze nog wat meer onder hun dieren vandaan. "Het is een rekensom geworden. Voor een gezonde bedrijfsvoering moet de productie omhoog."

Het rantsoen bestaat uit gras en mais, aangevuld met krachtvoer. "Voorheen voerde ik 25 kilo krachtvoer per 100 kilo melk. Inmiddels gaan we richting 28 kilo brok. Dat levert meer melk op."

Halverwege april lopen de koeien nog binnen. Ondanks het vroege voorjaar komt de weidegang dit seizoen wat later op gang. Dat heeft alles te maken met de aanstaande open dag en de werkzaamheden op en rondom het erf.

Om robotmelken en weidegang goed te combineren, moet je koeien individueel benaderen, stelt Slager. "Het kuddegedrag moet er wat uit." Om de productie per koe omhoog te krikken, is de melkveehouder wat harder gaan voeren.

Tijdens de productiedip gaven de dieren gemiddeld 21 liter per koe per dag. Daarvoor lag de productie zeker 5 liter hoger. Slager: "Het heeft een paar maanden geduurd voordat we die dip weer te boven waren. Dat viel me behoorlijk tegen."

Beheer
WP Admin