Geen water te diep voor Surinaamse pionier

De runderen worden gehouden in het gebied waar de rivieren Suriname en Commewijne samenkomen en uitmonden in de Atlantische Oceaan. Van Alen was de eerste 'boeroe' die langs dit waterrijke gebied runderen ging houden. Een boeroe is een blanke Surinamer wiens oorsprong meestal in Nederland ligt. In 1979 begon Van Alen met het versterken van de dijken langs de rivier. Iedere plantage beschikte destijds over een eigen sluis. Veel van deze sluizen waren toen vergaan en onbeheerd.

Doel van de werkzaamheden is om in de drogetijd niet meer afhankelijk te zijn van de hoeveelheid zoetwater en zo de omvang en verkoop van de veestapel in eigen hand te houden. Op die manier heeft VCM meer vrijheid om runderen te verkopen op het moment dat de prijs gunstig is.

Over vijf jaar hoopt bedrijfsleider Carl van Dijk het verhogen van de dijken en het vergroten van de capaciteit van de waterbergingen af te ronden. Momenteel wordt er bij extreme droogt extra vee verkocht, om een grastekort te voorkomen.

Het regenwater wordt door veel Surinamers gebruikt als drinkwater. Net als in het grootste deel van Suriname is er op de plantage geen waterleiding aangelegd. Het regenwater van het kantoordak wordt opgevangen in een afgesloten, betonnen bak. Daarin is ruimte voor 50 kuub water. Met behulp van een hydrofoor wordt het water omhoog gestuwd naar het huis en het kantoor.

De aanvoer van alle goederen moet over het water. Een schuit vol draadpalen is hier aan het wachten om te worden overgeladen op karren. De palen zijn bestemd voor een vorig jaar opnieuw ontgonnen perceel.

Uiteraard moet het vee ook aan- en afgevoerd worden via het water. Het bedrijf moet daarbij hoofdzakelijk rekening houden met de getijden. Het is drie uur varen naar de stad. Daar worden de dieren geslacht. Het streven is om de koeien zo kort als mogelijk op de boot te houden.

Het schonen van de sloten is van groot belang voor de doorstroming van de waterwegen, ook in de toekomst. De afgelopen jaren zijn de regenbuien extremer geworden. In kortere tijd moet meer water worden verwerkt. Naar schatting is er circa 450 kilometer aan waterwegen.

Vanwege het grote oppervlakte is lastig te zeggen hoeveel water precies wordt opgeslagen. Er wordt volop geïnvesteerd in het verhogen van de opslagcapaciteit van de waterbergingen. De dijk wordt rondom verhoogd, zodat er meer wateropslag mogelijk is. Dagelijks wordt er door vier werknemers gewerkt aan het verhogen van de dijk.

Waterberging is van belang voor de droge periodes. De grootste waterberging bestaat uit een gebied van 750 hectare. Het gebied is afgesloten met dijken. Het hemelwater wordt opgevangen en gebruikt tijdens de drogetijden. De waterberging is hoger gelegen dan de rest van de plantages. Tijdens de drogetijd wordt water geloosd richting de plantages. Een nieuwe waterberging van 150 hectare is in de maak.

Het bedrijf is omringd met brak water. Regenval is de enige zoetwaterbron. Het bedrijf is er op toegespitst om tijdens de regenperiodes voldoende zoet water op te slaan voor gebruik tijdens de drogetijd.

Regen is een grote vriend én vijand voor het bedrijf. Het Surinaamse klimaat kent vier seizoenen: de kleine regentijd, de kleine drogetijd, de grote regentijd en de grote drogetijd. In de droge periodes kan de lage regenval een strop zijn voor voldoende grasproductie. In de regenperiodes zijn veel paden en wegen voor machines en vee niet begaanbaar.

De getijden hebben veel invloed op de aan- en afvoer van goederen en dieren op het bedrijf. De Maritieme Autoriteit Suriname geeft ieder jaar een boekje met getijdentabellen uit. Aan de hand van dit boekje kan een planning worden gemaakt voor transport over het water.

In Suriname regent het veel meer dan in Nederland. In mei 2016 werd hier 612 millimeter neerslag gemeten. Volgens het KNMI valt in Nederland jaarlijks zo'n 800 millimeter neerslag. Oktober maakt in Suriname deel uit van de grote drogetijd. in oktober 2016 werd maar 29 millimeter gemeten.

VCM beschikt over een eigen weerstation. Daarvan maakt de bedrijfsleiding gebruik om de hoeveelheid spaarwater in te kunnen schatten. Vanwege de uitgestrektheid van het totale oppervlakte zijn er soms grote verschillen tussen percelen.

De bedrijfsvoering van de Verenigde Cultuur Maatschappijen (VCM) in Suriname is afgestemd op water. Nog geen 40 jaar geleden stonden er op de 5.000 hectare landbouwgrond enkel bomen en struiken. Grote delen van de plantage overstroomden dagelijks met brak water uit de Commewijnerivier. Pionier Armand van Alen werd door het Surinaamse Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij voor gek verklaard toen hij aangaf er runderen te gaan houden. Foto's: Steven de Rijk.