‘Kies voor toekomstbestendige melkveehouderij’

Subsidies voor mestvergisting belemmeren de overgang naar natuurvriendelijk boeren. Waarom publiek geld inzetten voor een subsidie die natuur en landschap zal schaden, vragen Wereld Natuur Fonds, Natuurmonumenten en Vogelbescherming Nederland zich af.

Een collectieve SDE-subsidie voor 200 mestvergisters zal niet bijdragen aan een toekomstbestendige veehouderij. Een eenzijdige focus op reductie van broeikasgassen kan natuur op boerenland en in het bijzonder weidevogels verder schaden. De overheid en keten zouden beter melkveehouders kunnen stimuleren richting een natuurinclusieve landbouw, betogen het Wereld Natuur Fonds, Natuurmonumenten en Vogelbescherming Nederland.

De melkveehouderij is – als grootste landgebruiker in Nederland – een belangrijke hoeder van ons landschap en de dieren en plantensoorten die daarvan afhankelijk zijn. Het weidelandschap met kruidenrijke graslanden is de belangrijkste thuishaven van onze nationale vogel: de grutto. Meer dan 80% van de Europese populatie grutto’s broedt in Nederland.

Natuurvriendelijke boeren tegengewerkt

De diensten die de natuur levert zijn ook een belangrijke pijler voor een vitale en veerkrachtige melkveehouderij. Zo draagt een levende en gezonde bodem bij aan de opbrengst en worden natuurlijke vijanden ziektes en plagen onderdrukt.

Boeren met natuur draagt bij aan het veiligstellen van de productiemiddelen in de toekomst. Terwijl het belang van natuurinclusief boeren steeds vaker wordt erkend door melkveehouders, ketenpartijen en politici, wordt tegelijkertijd beleid opgesteld dat natuurvriendelijk boeren tegenwerkt.

Het einde van de melkquotering heeft een opeenstapeling van problemen veroorzaakt. De licence to produce van de zuivelsector staat onder druk. De inkomens van melkveehouders zijn door lage melkprijzen sterk gedaald en een groeiende groep melkveehouders heeft financiële problemen. Het fosfaatplafond is overschreden en de uitstoot van broeikasgassen en ammoniak is toegenomen. Steeds meer koeien staan jaarrond op stal.

Aanslag op leefbaarheid

Deze ontwikkelingen betekenen een aanslag op de leefbaarheid van agrarisch landschap en soorten die daarvan afhankelijk zijn. Zo is bijvoorbeeld de populatie van grutto’s in 15 jaar tijd gehalveerd. Met de huidige ontwikkelingen is het maar de vraag of we de weidevogel voor Nederland kunnen behouden.

De sector staat voor een grote uitdaging de melkveehouderij toekomstbestendig te maken zowel voor de continuïteit van het boerenbedrijf, als voor het verlagen van de milieubelasting en het versterken van natuurwaarden. Dit vraagt om een integrale aanpak. Het eenzijdig ondersteunen van mestvergisters via de SDE-subsidie en het enkel belonen van CO2-reductie dragen daar niet aan bij. Mestvergisting stimuleert veehouders hun koeien jaarrond op stal zetten om alle mest te verzamelen en zoveel mogelijk energie te kunnen produceren. En het lost het mestoverschot niet op. De transitie naar natuur-inclusief boeren wordt hierdoor belemmerd.

Investeren in evenwicht productie en natuur

Het is daarom legitiem de vraag te stellen waarom publiek geld ingezet moet worden voor een subsidie die natuur en landschap zal schaden en de license to produce van de sector verder onder druk zet. Een echt duurzame koers bereiken we pas als er wordt geïnvesteerd in een melkveehouderij waarin productie en natuur met elkaar in evenwicht zijn en die voldoende robuust is om schommelingen in klimaat en markt op te vangen. Zowel ketenpartijen als de overheid kunnen hieraan bijdragen door boeren die deze transitie willen maken te ondersteunen met een samenhangend beleid en positieve prikkels naar een natuurinclusieve toekomstbestendige melkveesector.