‘Andere melkprijs voor meer melken’

De halfjaarcijfers van FrieslandCampina tonen aan dat het melkprijsmodel aan een aanpassing toe is.

Directeur Joosten stelt dat de melkprijs duidelijk lager is, omdat meer melk moest worden verwerkt. Daarvan werd poeder en kaas gemaakt en die brachten minder op dan de kostprijs van de melk. De gemiddelde marge ging daardoor omlaag, en dus de melkprijs voor de boer.

Het komt erop neer dat degenen die na de afschaffing van de melkquotering fors meer zijn gaan melken, de prijs hebben verlaagd. Ook voor de boeren die geen liter melk meer molken. Zij zijn dus het kind van de rekening. Zij krijgen minder, omdat de ambitieuze buurman meer melkt. Dat is moeilijk te verteren.

Kwantumtoeslag heeft zijn tijd gehad

Het lijkt erg coöperatief. ‘Gelijke monniken, gelijke kappen’, zo was de lijfspreuk vroeger voor de coöperatie. Echter, de monniken zijn niet meer gelijk. Dat is al lang het geval. Bijvoorbeeld met de kwantumtoeslag. Een grote boer krijgt extra voor de melk, omdat hij veel levert. Dat bespaart kosten bij administratie, melk ophalen, enzovoort. Zo werd de kwantumtoeslag destijds verkocht. Een zwamverhaal natuurlijk.

Het was gewoon een manier om de grote boeren aan de coöperatie te binden. Dat was in de tijd dat boeren nog konden kiezen aan welke zuivelfabriek ze zouden leveren. Niet voor niets heeft DOC in het verleden met riante toeslagen veel grote veehouders verleid zich daar aan te sluiten. Gemiddeld had DOC de grootste boeren als lid. (De vraag is of ze zich daar nog gelukkig voelen, maar dat is een ander verhaal.)

De kwantumtoeslag heeft nu zijn tijd gehad. Deze levert geen kostenbesparingen meer op en kan dus worden afgeschaft.

A- en B-systeem

FrieslandCampina zegt nu echter nadrukkelijk dat de marge lager werd, omdat er extra melk wordt aangevoerd. Die moet worden verwerkt tot goedkope bulkproducten. De uitbetaalde melkprijs was daardoor ook lager. Alle reden om voor melk boven de reguliere aanvoer een andere prijs te betalen. Die kan zowel lager als hoger zijn. Lager, als de gemiddelde marge erdoor daalt en hoger als de marge erdoor stijgt.

Een soort A- en B-systeem, waarbij in ieder geval niet de boer, die constant levert, de rekening betaalt. En ook niet extra beurt. Stel dat de prijzen van bulkproducten als poeder en boter omhoog schieten door externe omstandigheden, dan mag de meer melkende boer best een hogere prijs voor zijn B-melk krijgen. Maar minder als het minder opbrengt.

Het lijkt me een eerlijk systeem, dat niemand benadeelt. Het kan mooi samenvallen met het afschaffen van de kwantumtoeslag, want die valt niet meer te verdedigen. Voor de goede orde, wij krijgen kwantumtoeslag, dus ik preek niet voor eigen parochie.