‘NZO legt marktrisico op bordje van boer’

“Vreemd”, zegt Hanna. “FrieslandCampina kreeg vorige maand te veel melk en betaalde een paar cent per kg om de productie te verminderen. Nu staat ze via de Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO) op het standpunt dat de zuivel geen productiebeperking wil. Een tegenstelling.”

“Je ziet het fout”, antwoordt Hans. “De productievermindering van januari en februari kwam er, omdat ze de melk niet konden verwerken. Ze waren te laat met de uitbreiding van de fabrieken. Deze eigen fout werd opgelost door de boeren te belonen voor het leveren van minder melk. Niet om de productie te beperken, maar welbegrepen eigenbelang van de coöperatie.”

Zo is het. De NZO spreekt heldere taal. Melkveehouders moeten leren leven met hevige prijsschommelingen op de wereldmarkt. Die bepaalt de prijs. Boeren moeten hun bedrijf zo managen, dat ze kunnen omgaan met die prijsschommelingen. Wie dat niet kan, valt af. “We moeten leren van de akkerbouwers”, denkt Hanna hardop. “Die leven al jaren met grote verschillen in opbrengstprijzen. Ook daar zijn de zwakke broeders gestopt en de echte ondernemers sterk gegroeid. Dat is het gevolg van de tucht van de markt. De sanering gaat versneld door en afvallers zijn de verliezers. In de akkerbouw wordt dat als normaal ervaren. In de veehouderij vinden we dat nog altijd een beetje zielig. Dat wordt aangewakkerd door de milieuminnaars en mensen als professor Jan Douwe van de Ploeg. Die praten nog steeds over een verouderd model van boeren met kleine bedrijven. Daar valt echter geen droog brood te verdienen”.

In ieder geval weten we nu zeker dat we van de zuivel geen initiatieven kunnen verwachten om de productie te sturen. Dat is merkwaardig, omdat de markt ook altijd nog een kwestie van vraag en aanbod is. Kijk maar naar de biologische melk. Nu er te weinig is, zijn de prijzen sterk gestegen.

Daarom maakt de NZO zich er wel heel gemakkelijk vanaf, door het gehele marktrisico op het bordje van de boer te leggen. Meedenken over hoe je de productie kunt sturen is het minste dat leden mogen verwachten.