‘Melkveehouders zijn geen ondernemers’

1 april 2015: bevrijdingsdag! Geen knellende melkquota meer. Dat was vorig jaar de gedachte van veel Nederlandse melkveehouders. Nog geen jaar later is de stemming volledig omgedraaid.

Het melkquotum is afgeschaft. Eindelijk kunnen wij melkveehouders doen waar we goed in zijn: melk produceren. We zijn er klaar voor, de stalruimte is er en er is genoeg jongvee aangehouden. Laten we ieder jaar op 1 april gedenken dat we van onze ketenen zijn bevrijd!

Melkprijs zakt door interventieplafond

Maar nog geen jaar later is de stemming volledig omgedraaid. De melkprijs zakt door het interventieplafond, veel melkveebedrijven hebben liquiditeitsproblemen en moeten bijfinancieren. Natuurlijk is het de schuld van de grote, boze buitenwereld: de Russische boycot waar we niet om hebben gevraagd, de Chinese economie groeit niet hard genoeg, de olieprijs is veel te laag en er is geen droogte op het zuidelijk halfrond. Ondertussen blijven de meeste melkveehouders doorgaan met het opschroeven van hun melkleveranties, tegen beter weten in. Het is immers niet hun schuld dat de melkprijs zo laag is.

Melkveehouders steken zelf geen vinger uit

‘Tijd is rijp voor sanering melkveehouderij‘, ‘Vrijemarktwerking maar geen gelijk speelveld‘. Zomaar een paar koppen van boerenbloggers op de website van Boerderij. We willen allemaal graag vrij en zelfstandig zijn en ja, als daarbij een paar collega’s uit de boot vallen is dat jammer. Dan zal het wel hun eigen schuld zijn. Maar na die sanering klaart de lucht op en krijgen we het allemaal beter. We blijven geloven dat de oplossing van buiten komt zonder zelf een vinger uit te hoeven steken.

Melkveehouder is producent, geen ondernemer

Een interessante bijdrage aan de discussie komt van Frank van Stipdonk, CEO van handelshuis Interfood. Hij is handelaar in zuivelproducten. ‘De zuivelsector wacht een koude sanering en de enige oplossing is een lagere productie, maar dat zie ik niet meteen gebeuren’, zegt hij in een interview met Boerderij. Zolang de melkproductie niet afneemt, herstelt de zuivelmarkt niet.

Van Stipdonk heeft gelijk want melkveehouders zijn geen ondernemers! Het enige wat wij goed kunnen is melk produceren en dat doen we goed, soms te goed. Maar ondernemen is iets anders. Ondernemen is weten wat je produceert, voor wie je produceert en hoe de markt in elkaar zit. Maar dat hebben we uit handen gegeven aan onze afnemers. Zodra de melk in de RMO is gepompt is het niet meer onze zorg. Als de melkprijs hoog is geven we gas, als de melkprijs laag is geven we ook gas. We zijn producenten en geen ondernemers.

Verkapte quotering via milieueisen en fosfaatrechten

Als de oplossing niet van ons melkveehouders zelf komt, moet de oplossing van buiten komen. Dat zijn we immers gewend. Een volumequotering opgelegd door de overheid komt niet meer terug. Dat moeten we ook niet willen. Een verkapte quotering via milieueisen en fosfaatrechten komt ervoor in de plaats. Niet leuk, maar we hebben het zelf veroorzaakt.

Markt reguleren naar Frans voorbeeld

Nederland zou ook een voorbeeld kunnen nemen aan de Franse zuivelsector. De zuivelindustrie in Frankrijk heeft zelf de verantwoordelijkheid genomen. De particuliere bedrijven hebben hun leveranciers een contract aangeboden met een vaste hoeveelheid te leveren melk. De coöperaties hebben gekozen voor een systeem met een A- en een B-prijs. Als de marktprijs laag is, is de B-prijs lager dan de A-prijs. Maar bij een gunstige markt kan die prijs ook hoger zijn. Investeerders kunnen extra melk krijgen als daarvoor ruimte is. Melkveehouders voelen de markt meteen in de uitbetalingsprijs.

Leveren voor 17 cent per kilo melk?

Als FrieslandCampina een A- en B-prijs zou invoeren zou de B-prijs nu 17 cent zijn. Dat is namelijk de spotprijs voor de niet te verwaarden melk. Welke ondernemer wil melk leveren voor 17 cent per kilo melk?