Melkveehouder hergebruikt warmte uit mest en melk

Familie Schep boert in Holwierde (Gr.) en hergebruikt niet alleen de warmte uit melk, maar ook warmte uit mest. Het gaat om een techniek ontwikkeld door energiespecialist Rob Jacobs van L’orèl Consultancy samen met Eco200.

In de vloer van de nieuwe geïsoleerde mestkelder van 8 bij 50 meter ligt 400 meter geribbeld polyetheen slang met een diameter van 63 millimeter. Door de leidingen stroomt koud water dat wordt opgewarmd door de warmte die de mest afgeeft. Met behulp van een warmtepomp wordt met de aldus verkregen warmte uit de mest warm water gemaakt van 50 graden.

Warmtewisselaar verbindt warmtewinningprocessen

Separaat loopt het proces van warmtewinning uit melk (Eco200). Beide systemen zijn met een warmtewisselaar met elkaar verbonden. Doel is om met behulp van beide systemen naast het verwarmen van spoelwater, kalvermelk en het kleine kantoor, ook de woning van warmte te voorzien, zowel in de zomer als in de winter.

In het ideale scenario kan hun huis zelfs van het gas af, maar daar wil de veehouder eerst een strenge winter voor afwachten. Bij moderne cv-ketels is de maximale aanvoertemperatuur bij oudere minder goed geïsoleerde woningen bij koud weer wel 80 graden. Waarschijnlijk is daarom wel een aantal aanpassingen nodig om de boerderij uit de jaren 20 van de vorige eeuw met water van 50 graden te verwarmen.

_{Tekst gaat verder onder de video.}

Focus op duurzaamheid

September vorig jaar ging bij het melkveebedrijf de schop in de grond. De stal is flink in de breedte uitgedijd. Er kwamen een nieuwe melkput met een 2x12 zij-aan-zij melkstal, een nieuwe melktank met een capaciteit van 15.000 liter, een wachtruimte en 32 ligboxen bij. Met de nieuwbouw beschikt het bedrijf nu over een capaciteit van 150 melk- en kalfkoeien. Daarmee is er ruimte voor lichte groei, al ziet de veehouder dat niet als grootste uitdaging.

Er is een duidelijke focus op duurzaamheid. Weidegang, het verbeteren van de biodiversiteit en het oplossen van duurzaamheidsvraagstukken zijn zaken waar tijd en energie in worden gestoken. Zo is Wouter Schep voorzitter van Agrarisch Natuur- en Landschapscollectief Midden Groningen(CMG) en heeft hij op zijn bedrijf diverse maatregelen genomen om de biodiversiteit te stimuleren.

Er is vol ingezet op emissiearme aanwending van mest op het land. Zou het niet beter zijn emissieproblemen al bij de bron aan te pakken?

Koelen van mest

Bijkomend effect van het onttrekken van warmte uit de mest is natuurlijk dat de mest wordt gekoeld. Dit kan volgens de veehouder uiteindelijk nog wel eens van grotere waarde zijn dan het proces van warmteterugwinning. “In de afgelopen jaren is vol ingezet op emissiearme aanwending van mest op het land en emissiearme stalvloeren. Maar zou het niet beter zijn emissieproblemen al bij de bron aan te pakken?”, zo vraagt Schep zich hardop af. Het verbeteren van de mestkwaliteit kan volgens hem wel eens een van de sleutels zijn naar een betere kringloop.

Hoewel de warmteonttrekking alleen plaatsvindt in de nieuwe mestkelder van 800 kuub, verwacht de veehouder ook significant effect op de mest in de bestaande kelders (2.400 kuub) die met de nieuwe kelder in verbinding staan. De verwachting is dat koeling van de mest naar zo’n 10 graden de mestkwaliteit ten goede gaat komen. Het rottingsproces waarbij voor de bodem giftige stoffen ontstaan, wordt vertraagd en de vorming van ammoniak en methaan wordt beperkt. Koeling van mest lijkt dus veelbelovend, al ontbreekt het volgens Schep tot op heden aan harde data. Wel wordt er volgens hem hier en daar al geëxperimenteerd.

Momenteel monitort Schep in de stal alleen de temperatuur van de mest en de temperatuur buiten de mestkelder. In de toekomst wil de veehouder ook andere zaken gaan meten. Daarvoor zoekt hij, mede met het oog op financiering, samenwerking met andere partijen. Het is geen geheim dat de interesse voor alternatieve emissiereducerende stalsystemen toeneemt. “Zeker na de recente stalexplosie in Markelo”, aldus Schep. De eerste gesprekken zijn dan ook al gevoerd.

€ 80.000 geïnvesteerd in warmtewinning uit melk en mest

In de combinatie van warmtewinning uit melk en mest investeerde de veehouder zo’n € 80.000. Hij verwacht dat de investering zich na ongeveer 8 jaar heeft terugbetaald. Provincie Groningen kende het project een subsidie van € 55.000 toe, dat verdeeld moet worden over 2 bedrijven.

Op het bedrijf van collega-melkveehouder Jan Pieter van Tilburg in Hellum wordt het systeem toegepast in een bestaande mestkelder. Daar zullen begin juni de leidingen over de bestaande vloer van de mestkelder gelegd worden. Het idee is dat de mestkwaliteit in beide situaties beter wordt en de emissie omlaag gaan. Als de praktijk bewijst dat dit zo is, kan de techniek in veel mestkelders worden toegepast.