Boerderij
Muesli is prima opstartvoer voor kalf, maar brok ook
Muesli zorgt dat kalveren eerder en meer krachtvoer gaan vreten. Meningen lopen echter uiteen over voordelen van muesli boven brok.
Een deel van de mengvoerfabrikanten heeft een muesli in het voerpakket voor de eerste periode van de opfok van de kalveren. Over het algemeen bevatten muesli’s dezelfde grondstoffen als vergelijkbare brokken. Verschillen tussen muesli en brok hangen af van de behandelingen die de grondstoffen en het product ondergaan. Met name in het buitenland wordt muesli gemaakt van ongeplette graan en mais. In Nederland is het meer de gewoonte om geplette, geëxtrudeerde en/of gepofte grondstoffen in de muesli te verwerken.
Productieproces maakt muesli smakelijk
Brokken worden onder hoge temperatuur geperst. Daardoor is het zetmeel ontsloten, wat gunstig is voor de vertering. In muesli worden in veel gevallen de granen en mais geëxtrudeerd. Door onder hoge druk en temperatuur grondstoffen te ‘poffen’ vindt een verandering van de samenstelling plaats. In dit proces gaan suikers karamelliseren, waardoor de smakelijkheid toeneemt.
Een bijkomend voordeel is dat ANF’s (stoffen die de vertering negatief beïnvloeden) worden uitgeschakeld. Dat gebeurt ook in het persproces van brokken. Het effect van smakelijkheid wordt nog versterkt als de voerfabrikant een beetje melasse toevoegt.
Foto: Koos Groenewold
Na muesli schakelt kalf makkelijker over op brok
De belangrijkste reden om muesli te voeren, is de verwachting dat kalveren eerder en meer van krachtvoer gaan vreten. Zodra ze een goede voeropname hebben, moeten ze geruisloos kunnen overschakelen op brok. De brok heeft bij voorkeur dezelfde samenstelling, zodat de overgang tussen de twee voersoorten minimaal is. Bekend is dat de vorm van het krachtvoer invloed heeft op de voeropname. Hard geperste korrels, maar ook te veel meel pakken negatief uit.
René Knook, productmanager rundveehouderij bij De Heus, hanteert een spelregel dat de kalveren bij 75 kilo 2 kilo krachtvoer per dag moeten vreten. “De voordeligste groei zit in de jeugd. Tot 8 maanden leeftijd kan een kalf niet vervetten en groeit het efficiënt. Muesli helpt om de voeropname snel op gang te laten komen.” Dat is vooral gebaseerd op praktijkinformatie; harde cijfers over opnameverschillen tussen beide voersoorten ontbreken. Overigens kan de eerste dagen ook sprake zijn van overeten als de vertering nog niet goed gaat.
Geef kalveren de beste start
• Geef een speciaal hoogwaardige krachtvoer (muesli of brok) dat licht verteerbaar, eiwitrijk en smakelijk is.
• Schakel vanaf de derde week over naar een kalverstartbrok die aansluit bij het startproduct.
• Verstrek na de biestperiode voldoende vers water.
• Zorg voor een geleidelijke voeropname, voorkom een opnamedip na stressmomenten.
• Geef naast het krachtvoer een kwalitatief goed ruwvoer als hooi of luzerne. Ook met gehakseld tarwestro zijn goede resultaten te behalen.
• Houd voerbakken schoon. Zorg dat het eerste voer altijd vers beschikbaar is.
Muesli is duurder dan brok
Een argument tegen muesli is de prijs. Muesli is altijd duurder dan een vergelijkbaar brok. Prijzen voor vergelijkbare producten verschillen van €15 tot wel €30 per 100 kilo. Het is een feit, maar verdient wel enige nuancering. De kalveren vreten maar korte tijd muesli. Als ze 5 tot 10 kilo muesli ophebben, kan de veehouder overschakelen op een brokje. Bij een prijsverschil van €20 per kilo zorgt dat voor een verschil in voerkosten van €1 tot €2 per kalf. Dat is een marginaal verschil op de totale opfokkosten. Knook geeft aan dat als kalveren wat eerder een goede opname van krachtvoer hebben, ze ook een paar dagen eerder gespeend kunnen worden. Zo wordt de totale opfok in dagen verkort.
‘Goede opfokkorrel doet niet onder voor muesli’
Toch is niet iedereen overtuigd van de meerwaarde van muesli ten opzichte van brok. Walter Rozendal, specialist jongveeopfok bij Agruniek Rijnvallei, vindt dat het opnamegemak van brok niet onder hoeft te doen voor muesli. “Een aantal klanten heeft metingen gedaan. Daaruit kwam geen eenduidig beeld. Mogelijk hebben kleine of slappe kalveren wat voordeel. omdat ze iets eerder beginnen met vreten.” De mengvoerfabrikant heeft verschillende opfokstrategieën. Afhankelijk van de wens van de veehouder kan hij opstarten met muesli. “Muesli is een prima product om mee te starten. Maar een goede opfokkorrel hoeft er niet voor onder te doen, mits hoogwaardige grondstoffen worden gebruikt.”
Foto: Mark Pasveer
In eerste fase is water belangrijker dan voer
Rozendal benadrukt dat vocht in deze eerste fase belangrijker is dan de verschijningsvorm van het eerste krachtvoer. “Voldoende water is noodzakelijk voor een goede start.” Toch schat hij dat maar de helft van de melkveehouders voldoende water geeft. Een kalf heeft minimaal 10% van het levendgewicht aan vocht nodig. Na een week is al 15% nodig en loopt de behoefte dus snel op. Hij adviseert na 3 dagen te beginnen met water verstrekken.
Muesli oogt gezonder dan brok
Dan is er nog het psychologische verhaal achter de aankoop van voer. Door de verschijningsvorm met zichtbare grondstoffen oogt een muesli gezonder dan brok. Dat is ook één van de verkoopargumenten bij muesli voor menselijke consumptie. Hetzelfde geldt voor de geur: als bij het opentrekken van een zak muesli of brok lekkere aroma’s vrijkomen, ervaart de melkveehouder dat als positief. Een aantrekkelijke muesli is door de voerfabrikant zodoende in te zetten als commercieel lokkertje. Knook nuanceert deze stelling. “De meeste melkveehouders weten echt wel of kalveren meer of minder van een bepaald voer opnemen.”
Wilt u meer rendement halen uit uw veestapel? Meld u aan voor de Boerderij Jongvee Opfokdag op 16 juni.
Lees alles over jongveeopfok in dit dossier.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht