Belang inzicht grasopbrengst onderschat

Veehouders hebben weinig inzicht in wat hun grasland opbrengt. Via berekeningen, metingen en schattingen komen nu steeds meer cijfers boven water.

Het blijft natuurlijk vreemd. Veehouders weten niet hoeveel gras ze jaarlijks winnen, het duurste productiemiddel. Akkerbouwers noemen zonder aarzeling hun geoogste kilo’s graan of aardappelen per hectare. Natuurlijk, grasopbrengsten zijn heel moeilijk te bepalen. Er zijn immers meerdere oogstmomenten per seizoen en wat weidende koeien naar binnen werken, is nooit exact te bepalen. Grasopbrengsten blijven voorlopig (ruwe) benaderingen.

Geen idee over opbrengsten duur grasland

Als elke melkveehouder een poging zou doen de grasopbrengst te benaderen, is er al een wereld gewonnen. “Veehouders onderschatten het belang van grasopbrengst. Ze weten tot twee cijfers achter de komma wat een koe produceert, maar tot twee cijfers voor de komma weten ze niet wat er van hun dure grasland af komt”, zegt adviseur Frank Verhoeven van adviesbureau Boerenverstand. De verschillen in kringloopuitslagen zijn groot. Dirksen Management Support ziet in uitslagen van Kringloopwijzers een factor 3 verschil in opbrengsten tussen bedrijven, van 5.000 tot 15.000 kVEM per hectare.

Kringloopwijzer begin van een ontwikkeling

Hans Dirksen van Dirksen Management Support is blij met BEX en de Kringloopwijzer, hoewel hij beperkingen ziet in deze systemen vol formules en berekeningen. “Veehouders krijgen nu iets zwart op wit, dat is altijd al veel beter dan niets.” Straks staan van meerdere jaren de graslandopbrengsten op een rij, uitgedrukt in kilo’s droge stof en kVEM per hectare. Daarmee krijgt de veehouder een globaal inzicht in wat er van zijn grasland komt.

Het begin van verbetering

De opbrengst van gras, zowel het gras dat de kuil in gaat als het verse product dat de koeien direct opnemen, blijft ook met de Kringloopwijzer een benadering. Maar het getal geeft wel een hoogte aan. Daarmee kan de ondernemer zelf aan de slag of vergelijken met veehouders uit de studiegroep. Frank Verhoeven noemt de Kringloopwijzer dan ook een begin van een ontwikkeling.

De grasopbrengsten van hetzelfde bedrijf die op diverse manieren berekend of bepaald worden, kunnen grote verschillen geven.

Zelf meten met de graslandhoogtemeter

Veehouders kunnen met wat inspanning ook zelf de grasopbrengst in beeld brengen. Ronald Zom, melkveevoeding- en beweidingsonderzoeker van Wageningen UR: “Als je economisch efficiënt wilt weiden, moet er veel gras in de koeien. Daarvoor moet je de grasvoorraad goed in beeld hebben. Dat kan met een grashoogtemeter. Maar veehouders die consequent door percelen lopen, kunnen de voorraad ook schatten. Of er nu 1.500 of 1.700 kilo droge stof staat, is niet zo belangrijk. Hij moet weten welke voorraad er is en of deze groter of kleiner wordt.”

Hans Dirksen vindt voor weidende bedrijven een graslandhoogtemeter onmisbaar. “Neem dan direct een digitale, die heb je voor zo’n € 700. Dan is het dertig keer prikken en klinkt ‘piep-piep’ en staan de gegevens van dat perceel direct vast. Met een goedkopere versie moet de boer zelf schrijven en terugrekenen. Daardoor blijft de meter sneller in de hoek staan.”

Graslandgebruikskalender

Frank Verhoeven kaart nog eenvoudiger punten aan. “Tel het aantal wagens dat je bij het kuilen van een perceel haalt en noteer het aantal koeien of pinken dat in een perceel loopt. Hou gewoon een graslandgebruikskalender bij, op papier of in een digitale versie.” Hij weet dat de opname uit weidegang moeilijk is te schatten. “Maar je moet gewoon een keer beginnen. Dus zoveel uren lopen de dieren in dat perceel en zoveel nemen ze op. Begin maar met de formules die in het Handboek staan.”

Zom adviseert de koeien eens in een berekende oppervlakte te jagen. “Vooraf en na uitscharen met de hoogtemeter erdoor en de veehouder heeft een mooi beeld van de grasopname.”

Meten van kuubs in de kuil

Een andere optie ligt bij de kuilen, waarvan nu de kuubs worden gemeten. Wanneer de veehouder weet hoeveel hectare er in die kuil zit, kan hij de gemiddelde droge­stofopbrengst per hectare redelijk nauwkeurig berekenen. Met dit soort mogelijkheden kunnen veehouders gemakkelijk zelf rekenen aan grasopbrengsten.

Wegen van wagens

Nog mooier is natuurlijk dat het gewicht bekend is van alle wagens die de kuil oprijden. Sommige loonwerkers hebben een mobiele weegbrug of weegapparatuur op de opraapwagens. Maar alle snufjes op hakselaar, kippers of opraapwagens kosten loonwerkers eerst geld. Komt die investering terug of stappen veehouders over naar loonwerkers die zonder hulpmiddelen goedkoper inkuilen?

Verhoeven hoopt dat elke loonwerker over vijf of tien jaar toch deze apparatuur voorhanden heeft. De veehouder ontvangt dan aan het eind van het kuilseizoen een uitdraai waarop staat wat er per perceel is geoogst. Dat geeft meer inzicht in grasopbrengst en in goede en minder goede percelen.