Quotum als oplossing

Jaren voordat de superheffing in 1984 werd ingevoerd, waren er enkele boeren die pleitten voor quotering. Een van hen was Hilbrand Korver (64) uit Nederhorst den Berg. Hij werd verguisd door boerenbestuurders. Aan Korver het woord.

‘Eind jaren zeventig liep het met de melkproductie in Europa helemaal uit de hand. Boterberg, melkplas, het Europese landbouwbeleid gaf precies de verkeerde impulsen aan boeren, de productie explodeerde. En wat gebeurde? Brussel kwam met de zogeheten medeverantwoordelijkheidsheffing. Elke melkveehouder kreeg een heffing, groot en klein, of hij nou meer was gaan melken of niet. Die heffing was niet alleen onredelijk maar ook niet doeltreffend, want boeren gingen er juist nog meer door melken. Toch werd de heffing elk jaar opnieuw geïnd.

Toen was voor mij de maat vol. Ik ging met een koe naar een boeren-
demonstratie in Bleiswijk, liet diezelfde koe grazen in de tuin van landbouwminister Van der Stee. Mijn voorstel was: iedere boer levert 10 procent productie in, maar dan wel een hogere melkprijs. Ik was een van de eerste boeren die heil zagen in quotering.

Later kwam ik in aanraking met andere kritische boeren en met de Boerengroep uit Wageningen. De Werkgroep Beter Zuivelbeleid werd opgericht. We legden overal ons eisenpakket op tafel: melkprijs 10 cent omhoog, productie omlaag. Maar we pakten het wel sociaal aan. Grote boeren leverden als het aan ons lag flink productie in, maar kleine boeren zouden er juist een paar procent melk bij krijgen.

En toen kwam de toenmalige boerenvoorman Piet Blokland bij ons het erf op rijden. Ik zie zijn grote Amerikaanse slee nog staan. ‘Jij bent ontzettend gevaarlijk bezig’, zei hij. Want quotering en melkprijsverhoging zouden voor ons land desastreus uitpakken. Hij zei: de zuidelijke landen in Europa gaan ervoor zorgen dat Nederland flink productie inlevert, veel meer dan Italië en Frankrijk. De Nederlandse boer is dan de pineut, betoogde de rood aangelopen Blokland. Ik was geïmponeerd, hield maandenlang mijn mond. Ik dacht: die man is vast beter geïnformeerd dan ik.

Op 1 april 1984 was het toch zover, de superheffing werd ingevoerd. En wat bleek? Nederland werd helemaal niet meer gepakt dan andere landen. Blokland en met hem al die andere voormannen die zich jarenlang hadden verzet tegen de quotering, hadden ongelijk. Hun analyse klopte niet. Zij waren altijd opgekomen voor het belang van de zuivelindustrie, niet voor de boeren.

Ik was blij met de superheffing, maar niet met de wijze waarop de regeling werd toegepast. Er was geen verschil tussen grote en kleine bedrijven, iedereen ging met hetzelfde percentage omlaag. Het landelijke plafond werd te hoog vastgesteld waardoor er druk bleef op de melkprijs. Bovendien stond Den Haag de handel in melkquota toe. Wij hebben ons jarenlang tegen de quotumhandel verzet. Grote boeren kochten de rechten van boeren die stopten; jongeren en kleine boeren hadden het nakijken. Wij vonden dat de vrijkomende quota naar de boeren moesten gaan die deze het hardste nodig hadden.

De superheffing heeft redelijk goed uitgewerkt. Zonder zo’n plafond was de melkproductie in Europa helemaal uit de hand gelopen. Met alle gevolgen van dien voor de melkprijs en voor boeren in de Derde Wereld.

Natuurlijk is het jammer dat de melkquota verdwijnen. De schaalvergroting gaat nog sneller. Er komen steeds meer bedrijven met 300 koeien en meer. Die koeien komen nooit meer buiten. Dat is slecht voor het imago van de sector en voor de weidevogelstand. Bedrijven zonder weidegang maaien al hun land in mei, dan blijft er geen kievit meer over.

Ik ben al jaren geleden een andere weg ingeslagen. Wij hebben een extensief bedrijf en kiezen ervoor de koeien zo vroeg mogelijk in het seizoen buiten te laten lopen.”

‘Blokland en andere voormannen kwamen altijd op voor belang zuivelindustrie’