Droogtunnel nieuw op leghennenbedrijf

Piet (55), Tonny (54) en Gertjan (26) van Dam houden in maatschap 70.000 scharrelkippen. Pluimveebedrijf van Dam is gevestigd in het Gelderse Opheusden. De leghennenhouders bouwden er in 2000 een fonkelnieuw bedrijf. „We hadden een melkveebedrijf in de uiterwaarden van Opheusden. Daar hadden we geen mogelijkheden om te groeien”, vertelt Gertjan van Dam.




Foto's: Bart Nijs Vakfotografie, tekst: Bouke Poelsma

Pluimveebedrijf van Dam is gevestigd aan de Tolsestraat. De grond waarop is gebouwd was al eigendom van de maatschap. „We hebben hier 5 hectare. Dat is te weinig voor een mooi melkveebedrijf. Ik zie het niet zitten om koeien jaarrond binnen te houden”, vertelt Piet van Dam. De pluimveehouders waren aanvankelijk van plan om op twee locaties te boeren en het melkvee met pluimvee te combineren. „Provincie Gelderland stemde daar niet mee in. Zij pleitten voor één volwaardige bedrijfslocatie. Toen hebben wij de knoop doorgehakt en voor leghennen gekozen”, vertelt Piet van Dam.

Dit is de nieuwe mestdroogtunnel. De bouw ervan ging half november van start. „Wij hebben nooit warmtewisselaars of luchtmengkasten gehad. Die leveren volgens ons niet voldoende rendement op. Met een droogtunnel gebruik je de restwarmte van de stallen en heb je een laag energieverbruik”, vertelt Gertjan van Dam. Vanwege de noodzakelijke luchtuitvoer blijft de installatie grotendeels open. Afhankelijk van weersinvloeden gaan de ondernemers nog kijken in hoeverre de tunnel dicht wordt gemaakt.

Gertjan trad in 2004 toe tot de maatschap. Sinds 2010 werkt hij fulltime op het eigen leghennenbedrijf. „Mijn ouders geven me veel vrijheid. Dat gaat prima.” De mest in de twee volièrestallen wordt niet voorgedroogd. „In deze droogtunnel kunnen we de mest drogen tot 85% droge stof”, zegt Gertjan. „Voorheen haalden we hooguit 40%.” De mest van Pluimveebedrijf van Dam – tussen de 1.500 en 2.000 ton per jaar – gaat naar de pluimveemestcentrale BMC Moerdijk.

De droogtunnel staat direct achter de stallen. De reden dat de bouwwerken niet tegen elkaar staan is simpel: „De ventilatoren in de achtergevel hebben ruimte nodig”, zegt Gertjan. De ondernemers investeerden flink in de droogtunnel. „De investering bedraagt €2 per kip”, zegt Gertjan. De precieze terugverdientijd is afhankelijk van de situatie op de mestmarkt. De vergunningaanvraag werd geregeld door Maarten Scholten, schoonzoon van Piet en Tonny van Dam en zwager van Gertjan.

Dit is de drukkamer. Zes frequentiegestuurde ventilatoren blazen de minimumventilatie van de stallen de droogtunnel in. De droogtunnel is in beginsel aangeschaft om geld te besparen. Daarbij reduceert de installatie ook ammoniak (80 gram per hen per jaar) en fijnstof (70%). „Dat biedt mogelijkheden voor de toekomst”, zegt Gertjan, daarbij refererend aan eventuele uitbreiding. Of bedrijfsuitbreiding er komt is overigens nog maar de vraag. „Ik vind dit een mooie omvang, waarmee we de toekomst tegemoet kunnen.”

Vanaf de mestbanden in de stallen gaat de mest via een transportband naar de droogtunnel (rechts). Het strooisel uit de scharrelruimtes hoeft niet gedroogd te worden en gaat via een andere band direct naar de strooiselopslag (links).

De droogtunnel bestaat uit vier lagen. De mest komt binnen op de bovenste laag. De zogenoemde platendrogers zijn van ijzer. Gertjan van Dam vindt het een degelijk systeem. „Wij hebben diverse positieve verhalen gehoord van pluimveehouders die ervaring hebben met dit type mestdroger. Bandendrogers zijn in mijn optiek gevoeliger voor storingen en vragen meer onderhoud.”

Een kantelmechanisme aan het eind van iedere laag zorgt dat de mest via vrijwillige kanteling naar beneden valt. De mest blijft in totaal 48 uur in de droger, die een totale capaciteit heeft van 20 ton. Een vijzel voert de droge mest via een pijp af naar de mestloods.

Deze imposante aandrijfas zorgt ervoor dat de platen in de droogtunnel worden aangedreven.

Een sleepketting houdt de ruimte onder de onderste laag van de droogtunnel schoon.

Links is de regelkast van de droogtunnel zichtbaar, rechts daarvan hangt de regelkast voor het afdraaien van de mestbanden in de stallen. De mest wordt tweemaal daags automatisch de droogtunnel ingedraaid. „Dat gebeurt 's ochtends en 's avonds en duurt in totaal hooguit 20 minuten." De droogtunnel past precies bij de huidige bedrijfscapaciteit van het legbedrijf.

In deze bunker wordt het strooisel uit de stallen opgeslagen...

...en dit is de mestlopslagloods.

De twee identieke stallen zijn ingericht met RED-L-volières. Het bedrijf werkt met twee leeftijden. De reden daarvoor is dat de ondernemers zo geen extreme arbeidspieken hebben. Ook willen zij ten allen tijde goede eieren hebben voor de eierautomaat.
Gertjan van Dam prijst het goede overzicht dat hij heeft met dit volièresysteem. „Het is gemakkelijk werken. Je hoeft niet in de stellingen te klimmen. Daarbij doen wij qua productie niet onder voor andere systemen.”

De dieren zijn 32 en 64 weken oud. Het productieniveau van de oudste dieren ligt rond 92,5%, na een top van 94,5%. Het jongste koppel zit nu boven 95%. „Dat gaat goed”, zegt Gertjan van Dam. „Wij streven echter niet naar de allerhoogste piek. We hebben liever dat de dieren over een langere periode goed scoren.”

Het aantal grondeieren valt reuze mee. „Ik loop met een emmer door de stallen", vertelt Piet van Dam. „Die raakt niet vol."

De eieren worden tweemaal daags afgedraaid. „Wij hebben eierkwaliteit hoog in het vaandel staan”, zegt Piet van Dam.

Gertjan van Dam wil in de toekomst het eierlokaal opnieuw inrichten en waar mogelijk verder automatiseren.

De ondernemers betrekken de consument graag bij hun product. De eierautomaat past dan ook goed op Pluimveebedrijf van Dam. „In 2008 zag ik in Duitsland een akkerbouwer zo zijn aardappelen verkopen. Daar ben ik op het idee gekomen om ook zo’n automaat op ons bedrijf neer te zetten”, zegt Gertjan van Dam.

Veel dorpelingen trekken graag een eitje 'uit de muur'.

Het bedrijf heeft een weerstation. Het weerstation stuurt de luchtinlaatkleppen van de stallen aan. De leghennenhouders hebben een nieuwe website gelanceerd. Die is hier te bezichtigen. Op deze site staat meer over de geschiedenis van het bedrijf en zijn foto’s te zien van de bouw van de droogtunnel.