Uitbrakengolf van vogelgriep in Europa

Het hoogpathogene vogelgriepvirus H5N8 lijkt zich als een lopend vuurtje door Europa te verspreiden. Zowel Duitsland als Oostenrijk hebben dinsdag uitbraken gemeld waarbij honderden dode watervogels gevonden zijn, die positief zijn voor vogelgriep van het type H5N8.

Ook in Polen en Hongarije zijn wilde vogels gevonden met hoogpathogene vogelgriep. Volgens het Oostenrijkse ministerie zouden er bovendien ook besmettingen zijn in Kroatië en Zwitserland.

Hoogpathogene vogelgriep bij wilde vogels uitzonderlijk

Dat hoogpathogene vogelgriep bij wilde vogels aangetroffen wordt is relatief uitzonderlijk. In 2014, toen meerdere pluimveebedrijven in Nederland met H5N8 geïnfecteerd raakten, lukte het alleen de aanwezigheid aan te tonen in mestmonsters van 2 smienten.

Viroloog Ron Fouchier van het Erasmus MC, schat in dat het feit dat er wilde vogels gevonden worden met hoogpathogene vogelgriep iets zegt over de voorkomendheid van het virus. “Dat wil zeggen dat het waarschijnlijk heel veel voorkomend is, je kunt ervan uitgaan dat het virus behoorlijk rondwaart.” In een vergelijking met het vinden van HPAI bij wilde vogels als het zoeken van een speld in een hooiberg, worden er wel heel veel spelden gevonden.

FAO: 4e golf van intercontinentale verspreiding

Wereldvoedselorganisatie FAO spreekt van ‘een 4e golf van intercontinentale verspreiding van het hoogpathogene H5-virus sinds 2005’. FAO noemt de rol die wilde vogels spelen bij de verspreiding bovendien inmiddels onbetwistbaar. De organisatie waarschuwde afgelopen zomer al voor potentiële verspreiding van het virus vanuit Rusland naar het westen en zuiden. Die voorspelling lijkt bewaarheid te worden. Naast Europa is het virus de afgelopen weken ook op meerdere plaatsen in India gevonden. Ook de Europese Commissie roept op tot waakzaamheid.

Eu-commissie: wees waakzaam voor uitbraak vogelgriep. https://t.co/bnK0RYrrQk

— Jan Braakman (@JanBraakman) 8 november 2016

Sovon: meld dode wilde vogels in Nederland

In Nederland zijn tot zover geen meldingen gedaan van hoogpathogene vogelgriep bij wilde vogels. Stichting Sovon Vogelonderzoek Nederland roept wel op dat het in het licht van de actuele ontwikkelingen extra belangrijk is dode wilde vogels te melden. Dat er geen meldingen zijn, betekent niet dat het virus hier niet bij wilde vogels aanwezig.

De monitoring van wilde vogels in Nederland staat dit najaar op een relatief lager pitje. Op dit moment wordt alleen de routine-monitoring uitgevoerd. De intensievere monitoring van de laatste twee winters , die door het ministerie van Economische Zaken werd gefinancierd, vindt dit jaar om budgettaire redenen niet plaats, aldus Fouchier. 

#H5N8 aangetroffen bij wilde vogels in omringende landen. Dode wilde vogels in Nederland melden aan DWHC of SOVON.https://t.co/bO5sLH0LGV

— Thijs Kuiken (@thijskuiken) 9 november 2016

Dreiging voor Nederland neemt ernstige vormen aan

Volgens pluimveeorganisatie Avined neemt de dreiging voor Nederland gezien de internationale ontwikkelingen ernstige vormen aan. “Rondom de dreiging van vogelgriep ontstaat een zeer zorgelijke situatie,” meldt Avined in een bericht dat naar alle Nederlandse pluimveebedrijven is gestuurd. Daarin wordt gehamerd op de noodzaak van bedrijfshygiëne.

Ophokplicht

Woensdag 9 november komt ook de Deskundigengroep Dierziekten met spoed bij elkaar, die de overheid zal adviseren over de situatie. Een vraagstuk zal zijn of de kippen naar binnen moeten met de feiten die nu op tafel liggen. In Duitsland geldt in eerste instantie alleen een ophokplicht in deelstaat Sleeswijk-Holstein, hoewel het land vandaag ook overlegt met Oostenrijk en Zwitserland of er rondom de Bodensee opgehokt moet worden.

In Nederland wordt normaal alleen een ophokplicht afgekondigd als er een uitbraak in Nederland of vlak aan de grens is. Het Belgische FAVV wacht voorlopig af met het instellen van een algemene ophokplicht, aldus de Vlaamse Landsbond voor Pluimvee. De problemen lijken groter dan andere jaren omdat het H5N8-virus als hoogpathogeen virus circuleert bij wilde vogels, aldus het FAVV. Omdat er geen bewijs is dat er meer virus rondwaart dan anders, of dat het virus gemakkelijker overdraagbaar is naar pluimvee, zien de zuiderburen op dit moment daarom geen noodzaak voor een ophokregeling.

Bedrijfshygiëne het belangrijkste

Met stip op één staat in ieder geval bedrijfshygiëne, aldus Avined-beleidsmedewerker Alex Spieker. Wat betreft de buitenuitloop is het zaak zorg te dragen dat hier geen kadavers, eieren of voer aanwezig zijn, die wilde vogels aantrekken. Maar Avined wijst er ook op dat in 2014 insleep de grootste boosdoener was, toen geen van de bedrijven die besmet raakte met H5N8 buitenlopende kippen had. Op de website van Avined staan tips om de eigen bedrijfshygiëne langs te lopen om insleep te voorkomen (pdf).

5 aandachtspunten om de kans op insleep te verkleinen