40 jaar National Farm Toy Show

Doug Lee uit Cando, North Dakota, heeft een diorama met een 3D-geprinte beet piler . En hoewel in schaal 1:64 en de bietenhoop nog maar net in opbouw, geeft dat met wat entourage er omheen toch een opstelling van enkele vierkante meters. Op de foto de piler waar de vrachtwagens lossen door te kippen. Doug had ook een opstelling met een systeem waar ze kantelen. Prijs van het bouwpakket is $680.

Werktuigen voor achter de traptrekker, zoals deze Allis Chalmers-beach cleaner, maar ook een kilverbak behoort tot de mogelijkheden. Kun je de zandbak vlaktrekken.

Wat er niet is, kun je zelf maken. Aan onderdelen van traptrekkers is in de Verenigde Staten geen gebrek, dus als je handig bent kun je er ook zelf een maken.

Zoals gezegd, 1:64 is in de Verenigde Staten een belangrijke schaal. Vooral ook voor de dioramabouwers. De 3D-printtechnologie heeft daar duidelijk zijn intrede gedaan om aan specifieke vragen te voldoen, zoals bij deze vierrijïge maishakselaar. In Nederland zouden we die dan achter een trekker hangen, in de VS zetten ze hem voor op een kniktrekker.

Dyersville heeft de bijnaam Toy Capital of the World. Het dankt die naam aan het gegeven dat het de thuisbasis is van Ertl én de min of meer daaruit voortgekomen fabrikanten als Scale Models en SpecCast. De vroegere Ertl-fabriek is nu alleen nog magazijn en outlet center. De productie is al jaren geleden verplaatst naar Mexico en China. Tijdens de Farm Toy Show is de showroom open voor publiek.

Een totaalindruk van de National Farm Toy Show is niet zo makkelijk te krijgen. Het evenement is verdeeld over meerdere ruimten. Tientallen handelaren kiezen ervoor om buiten een stand op te bouwen, op het terrein rondom de gebouwen van het National Farm Toy Museum en de Beckman High School. Schaal 1:16 en 1:64 voeren in de Verenigde Staten de boventoon. Voor het grootste deel gaat het om het wat oudere materiaal dat niet meer in productie is. Ook veel trekkers zonder doos, veelal afkomstig uit verzamelingen. Het in Europa populaire 1:32 moet je er met een kaarsje zoeken. - Foto's: Martin Smits

Naast de standaardmodellen is het ombouwen van miniaturen een wijdverbreide hobby. Veel onderdelen zijn te koop, veel wordt ook zelf gemaakt. De prijskaartjes voor de betrekkelijk zeldzame stukken liegen er niet om. $895 voor een Farmall 706 met katoenplukker. De trekker is een standaard Ertl-model, maar de prijs zit hem in het handwerk voor het maken van de katoenplukker.

Een schitterende, handgemaakte Allis Chalmers Gleaner-combine. Te koop voor $1.095. Een koper kan met zijn creditcard discreet afrekenen.

In november heb je in Iowa geen garantie op mooi weer. Jaren geleden lag er vaak al een flink pak sneeuw, maar de laatste jaren is het begin november vaak nog redelijk uit te houden. Een deel van de handelaren heeft maar beperkte middelen en staat met de handelswaar in de buitenlucht.

Het handige van een beurs in een Amerikaanse high school is de aanwezigheid van een kantine. Aan de buitenkant staan ook deelnemers met miniaturen; langs de muren de vitrines met een scala aan trofeeën die leerlingen van de school wonnen met diverse sportevenementen.

Alles speelt zich af rond het terrein waarop ook het Farm Toy Museum zit. Op de achtergrond nog wat tenten van handelaren die op het grasveld staan. Een bezoek aan de beurs betekent heel wat lopen naar verschillende gebouwen en ruimtes in die gebouwen, maar ook heen-en-weer rijden tussen locaties in het dorp. Sommige bezoekers doen dat geheel in stijl, met een Cadillac voorzien van een nummerplaat die de vraag overbodig maakt waarnaar ze op zoek zijn.

Bij ons al helemaal niet bekend: de maaidorsers van Minneapolis Moline. Handgemaakt en met elektromotoren voor de aandrijving van de haspel, werkende verlichting etc. Verkrijgbaar vanaf $3.000.

Bij ons onbekend, maar in de Verenigde Staten is de eerste generatie Claas-maaidorsers als Dominator verkocht door Ford. Als miniatuur is daar nooit wat van gemaakt, maar op de beurs in Dyersville kun je wel handgebouwde exemplaren vinden. Op prijskaartjes staan bedragen met drie cijfers voor de komma ...

Pedals and combines. Jerry Zahner heeft een brede selectie van zelfgebouwde maaidorsers en traptrekkers.

Het veilen gaat in rap tempo. Sold it to you at $10.000 , klinkt het na een tiental biedingen op een Eska-traptrekker. Een zeldzaam exemplaar met kettingbesturing. De tweede keer in mijn carrière dat ik zo n traptrekker in de veiling heb , meldt de veilingmeester. Vooral de traptrekkers uit de jaren vijftig zijn gewild. Voor de zeldzame exemplaren is vijf cijfers voor de komma geen uitzondering.

De VS is het land van de auctions. En zo n veiling is ook een vast onderdeel van een miniaturenbeurs van enige betekenis. In een paar uur tijd wisselen enkele honderden kavels van eigenaar.

International Harvester-enthousiasten zal de naam Kenneth Updike bekend voorkomen. Kenneth (links), hier in gesprek met een klant, is een autoriteit op het gebied van IHC-producten en auteur van meerdere publicaties over de geschiedenis van wat Amerikaanse insiders harvesters noemen.

Christopher won de prijs met zijn 1:64-diorama van een boerenerf waar de hulpdiensten massaal op af zijn gekomen om een brand in de werkplaats te blussen. Op de foto zie je het niet, maar alles is voorzien van werkende zwaailichten.

Christopher Steeb uit Dexter, Michigan, is de winnaar van de eerste prijs in wat de Amerikanen de small scale division noemen. Naar Amerikaanse gewoonte is er geen gebrek aan competities met de daarbij behorende awards.

Cole Wollenberg maakt de reis vanuit Ada, Oklahoma om in de jeugddivisie de eerste prijs op te strijken.

Dioramabouw is een belangrijk onderdeel van de show. Er zijn prijzen aan verbonden in verschillende categorieën, onder meer in de categorie jeugdige deelnemers . Een van de middelen om de vergrijzing in de hobby tegen te gaan.

1:64 is in de Verenigde Staten een belangrijke schaal. Behalve de bekende fabrikanten hebben diverse aanbieders van 3D-geprinte miniaturen zich op deze markt gestort, om de niches in de markt te bedienen. Dik $400 voor een 1:64-bietenrooier onderstreept meteen dat het gaat om een selecte groep liefhebbers.

Dyersville is vooral een landbouwminiaturenbeurs, maar er zijn zeker ook vrachtwagens en grondverzetmachines te vinden. De beurs kent al tientallen jaren een wachtlijst voor standhouders. Het aantal tafels per deelnemer is daarom sterk beperkt. Vooral op zaterdag is het er een drukte van belang.

Rechts Ray Crilley, een van de miniaturenverzamelaars van het eerste uur. Hij is tevens auteur van diverse standaardwerken op het gebied van landbouwminiaturen. Insiders houden het erop dat Crilley in zo n 50 jaar tijd wellicht de meest omvangrijke verzameling landbouwminiaturen ter wereld heeft opgebouwd.