Ministerie: rapport fosfaatproductie ingehaald door realiteit

Dat zegt het ministerie van Economische Zaken in een eerste reactie op het rapport. Het ministerie gaat het rapport nog verder bestuderen voor het met een uitgebreide reactie komt.

Groei fosfaatproductie in praktijk veel hoger

In het onderzoek dat deze week openbaar werd staat dat de fosfaatproductie van de veehouderij zonder fosfaatrechten in 2018 het fosfaatplafond van 172,9 miljoen kilo niet meer overschrijdt. Dit komt door dalingen van het fosfaatgehalte in het rantsoen en een afname van de jongveestapel. Het rapport is in 2015 opgesteld op basis van cijfers van 2013 met regelgeving die tot april 2015 bekend was. In de studie wordt uitgegaan van een groei van de fosfaatproductie in 2015 naar 175 miljoen kilo, maar in de praktijk was dit veel hoger: 180,1 miljoen kilo.

Veestapel groeide harder dan gedacht

PBL-onderzoeker Hans van Grinsven legt uit dat het rapport in 2015 is opgesteld als onderbouwing van de referentieraming van de uitstoot van broeikasgassen en luchtverontreinigende stoffen voor de Nationale Energieverkenning 2015. Dat het nu pas naar buiten komt is volgens hem niet handig geweest, omdat het wat betreft de raming voor 2015 feitelijk achterhaald is. “De ontwikkelingen in de melkveehouderij zijn heel anders gegaan dan gedacht. De melkveestapel is veel harder gegroeid dan oorspronkelijk gedacht. Daardoor is de fosfaatproductie in 2015 ook 5 miljoen kilo hoger uitgekomen dan wij eerder hadden geraamd.  De gevolgen voor de ramingen voor 2020 en 2030 worden momenteel onderzocht en hangen mede af van het voorliggende wetsvoorstel voor invoering van het stelsel van fosfaatrechten”, aldus PBL.

De vraag of de fosfaatproductie door de mestverwerkingsplicht en de wet grondgebondenheid ondanks de grote groei in 2015 zonder rechten toch onder het fosfaatplafond komt is nu niet te beantwoorden. “Je ziet dat het effect van het voerspoor ook anders uitpakt dan we aanvankelijk dachten. Uit de CBS-cijfers is te zien dat de melkveestapel ook in 2016 is gestegen. De stijging van de fosfaatproductie in de melkveehouderij lijkt in 2016 dus nog niet te stoppen. Het ligt wel in de rede dat door de combinatie van de lage melkprijs, maatregelen ter stimulering van vermindering van de melkproductie en andere maatregelen zoals de grondgebondenheid de fosfaatproductie wel wat zal afvlakken, maar dat wil niet zeggen dat de productie daarmee onder het plafond van 2002 zal komen”, legt Van Grinsven uit.

SGP: wet intrekken als blijkt dat fosfaatrechten niet nodig zijn

SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf reageert positief op het rapport. “Al eerder heb ik aangegeven dat volstrekt onvoldoende rekening werd gehouden met al aangenomen beleid, zoals grondgebondenheidseisen en mestwetgeving. Maar tot nu stond de SGP alleen in de afwijzing van fosfaatrechten. Het PBL is een bureau dat onafhankelijk onderzoek doet. Als dan blijkt dat je fosfaatrechten niet nodig hebt, kun je onmogelijk een wet doorzetten die zo hard ingrijpt op eigendomsrechten van boeren. Ik hoop dat Van Dam verstandig is en heel snel de wet intrekt. Als hij dat nu nog niet doet, dan weten we in ieder geval wat we aan deze staatssecretaris hebben”, zegt Dijkgraaf in een eerste reactie. Hij kondigt Kamervragen aan over het rapport.

LTO: ambitie van melkveehouders niet nogmaals onderschatten

Kees Romijn, voorzitter van LTO Melkveehouderij, reageert heel terughoudend op het Pbl rapport waarin een fors lagere fosfaatproductie wordt voorspeld. “We hebben het rapport nog niet uitgebreid bestudeerd, maar een daling zoals genoemd lijkt me niet aannemelijk. We moeten de ambitie van Nederlandse melkveehouders niet nog een keer onderschatten.” Volgens Romijn is er op basis van het rapport dan ook geen reden om nu geen fosfaatrechten in te voeren. Volgens Romijn is het niet aannemelijk dat alleen op basis van betere efficiency de fosfaatproductie genoeg gaat dalen. “En uiteindelijk is het de bedoeling dat bedrijven een betere efficiency kunnen benutten voor het houden van meer koeien binnen hun fosfaatrechten met de Kringloopwijzer”, aldus Romijn.

Grafieken uit het rapport van het PBL (pdf, 5,72 MB)